Wat is natuurbegraven en waarom kiezen mensen een natuurbegrafenis?
De afgelopen jaren is natuurbegraven in Nederland sterk in opkomst. Terwijl sinds 2003 een meerderheid van Nederland zich laat cremeren, gaat natuurbegraven tegen die trend in. Bij natuurbegraven wordt het lichaam op een organische manier teruggeven aan de aarde in een daarvoor bestemd stuk natuur. Maar wat is natuurbegraven nou precies? En waarom kiezen steeds meer mensen voor natuurbegraven in plaats van cremeren of regulier begraven? En hoe ziet mijn eigen uitvaart eruit als het zover is?
Hoe ik in contact kwam met natuurbegraven
Een paar maanden geleden kwam in een amper een week tijd op drie manieren in contact met het fenomeen natuurbegraven. Via mijn werk kwam ik in contact met een natuurbegraafplaats. Een jeugdvriend van me publiceerde samen met 5 anderen “Het Groot Gedenkboek” waarin gedenken vanuit talloze perspectieven, waaronder natuurbegraven, wordt belicht (tip!). En een aantal dagen later blijkt een deel van het bos waar ik als kind speelde, op een steenworp afstand van het huis van mijn ouders, ook een natuurbegraafplaats te worden. Drie keer in zo’n korte tijd kan geen toeval zijn, dus ik heb me de afgelopen tijd in natuurbegraven verdiept. In korte tijd ben ik onder de indruk geraakt van deze vorm van begraven.
Wat is natuurbegraven?
Natuurbegraven is de afgelopen jaren overgewaaid vanuit Engeland. Daar is wettelijk eeuwige grafrust vastgelegd waardoor graven niet geruimd worden. Veel reguliere begraafplaatsen werden niet of nauwelijks onderhouden en verpauperden steeds verder. Daarom gingen mensen op zoek naar een alternatief en dat was voor velen het teruggeven van het lichaam aan de natuur zelf. De natuur ontfermt zich over het graf en onderhoud is niet meer nodig. Een natuurbegraafplaats belast het milieu zo min mogelijk en past een uitvaart in duurzaam bosbeheer.
De graven zijn ruim (vaak zo’n 25 vierkante meter) en hebben geen grafstenen zoals je die op een reguliere begraafplaats ziet. In plaats daarvan mogen alleen natuurlijke materialen gebruikt worden. Op de meeste natuurbegraafplaatsen is dat een schijf hout. De kist en de kleding zijn alleen van natuurlijk materiaal zodat het snel door de natuur kan worden opgenomen. Hier een voorbeeld van een natuurgraf met een schijf hout als grafmarkering:
Sterke groei natuurbegraven
Steeds meer mensen kiezen de afgelopen jaren, tegen de trend dat een meerderheid voor cremeren kiest in, voor een natuurbegrafenis en het aantal natuurbegraafplaatsen neemt dan ook snel toe. Eind 2013 waren er 14 begraafplaatsen in Nederland die zichzelf natuurbegraafplaats noemen, inmiddels zijn dat er 20 (het aantal dat de gedragscode van de Brana volgt is kleiner, zie verderop). En op verschillende plekken door heel Nederland zijn natuurbegraafplaatsen aangekondigd. Zo is Natuurmonumenten bijvoorbeeld van plan er 10 tot 15 te openen de aankomende jaren.
Aantal zoekopdrachten in Google naar “natuurbegraafplaats” per maand
Hoe ziet een natuurbegraafplaats eruit?
Natuur is overal anders doordat de omstandigheden, zoals bijvoorbeeld grondsoort, overal anders zijn. En dus hebben natuurbegraafplaatsen ook allemaal een andere uitstraling. De natuurbegraafplaats die ik heb bezocht is een prachtig natuurgebied waarin veel diversiteit zit. Er is oud naaldbos, jong loofbos, heide, een prachtig meertje in een pingoruïne en er zitten kuifeenden, Canadese ganzen, reeën en vossen. Als je er rondloopt zie je de graven vaak niet of nauwelijks. Alleen de nieuwere graven zijn te herkennen aan de verstoring van de bovenlaag. Maar dat wordt allemaal erg netjes gedaan zodat de humus weer bovenop komt te liggen en er snel weer planten op kunnen groeien. Hierdoor had ik helemaal niet het gevoel dat ik op een begraafplaats liep. Het voelt als een prachtig natuurgebied waar je lekker kunt wandelen, van de natuur kunt genieten en tot rust kunt komen. Een mooie plek voor een wandeling op zondagmiddag.
Redenen om voor natuurbegraven te kiezen
De redenen waarom natuurbegraven zo populair is en waarom steeds meer mensen voor natuurbegraven in plaats van regulier begraven of cremeren kiezen zijn erg divers. De meeste natuurbegraafplaatsen gebruiken de eeuwige grafrechten om eeuwig natuur te beschermen. Zo kun je dus met jouw begrafenis een stukje natuur beschermen voor toekomstige generaties. Voor nabestaanden zijn die eeuwige grafrechten ook fijn omdat ze zo nooit voor de moeilijke keuze tussen grafrechten verlengen en ruimen komen te staan. Het niet opzadelen van nabestaanden met die keuze was vaak een reden om voor cremeren te kiezen, maar nu lijken sommige mensen om dezelfde reden voor natuurbegraven te kiezen. Ook hoeven nabestaanden zich geen zorgen te maken over het onderhoud van het graf, want dat doet de natuur.
Kosten natuurbegraven
Ook spelen de kosten mee. De kosten van een natuurgraf zijn bijvoorbeeld afhankelijk van de locatie € 3.500,- of € 4.500,- aan grafrechten. Bij veel reguliere begraafplaatsen liggen de kosten voor de grafrechten iets lager, maar moeten je nabestaanden wel na 15 of 20 jaar bijbetalen. En doordat je alleen een zwerfkei of plakje hout als grafmonument hebt bespaar je snel € 1.700,- tot € 2.500,- uit aan de grafsteen. Natuurbegraven is dus in de meeste gevallen een flink stuk goedkoper. En tot slot speelt gevoel een belangrijke rol. En voor veel mensen voelt het natuurlijk om afscheid te nemen door te begraven in bos of in andere natuur.
De ene natuurbegraafplaats is de andere niet
In elke nieuwe markt zijn er grote verschillen tussen de aanbieders. De Universiteit van Wageningen deed in 2013 onderzoek naar natuurbegraafplaatsen en constateerde dat een deel van de natuurbegraafplaatsen zich sterk richten op het beheren van natuur. Je zou dit kunnen zien als natuurgebieden die het natuurbegraven gebruiken als inkomstenbron om natuur te beheren of zelfs te creëren. Die begraafplaatsen hebben ook eeuwige grafrust. De overige begraafplaatsen zijn vaak reguliere begraafplaatsen die een deel inrichten in natuurlijke sfeer. De branchevereniging van natuurbegraafplaatsen, Brana, heeft een gedragscode voor haar leden waarmee ze “kwaliteit en continuïteit van de bedrijfsvoering borgt door duurzaam en maatschappelijk verantwoord te ondernemen”. Ze stellen bijvoorbeeld eisen aan het natuurbeheer en de grafmarkeringen. Verbieden bovengrondse verstrooiing van as (want dat is slecht voor het bos) en garanderen dat de natuurgebieden vrij toegankelijk zijn voor mens en dier. De leden van Brana worden door een onafhankelijke instantie periodiek gekeurd. Mocht je geïnteresseerd zijn in natuurbegraven, dan raad ik zeker aan om dit even te checken voor de begraafplaats in jouw regio.
En als ik straks zelf dood ga?
Terwijl ik dit schrijf ben ik 36 en heb ik nooit echt serieus stilgestaan bij de vraag hoe mijn uitvaart eruit ziet. Ik hoop dat die vraag er voorlopig voor mij niet zal zijn. Maar er is natuurlijk altijd een kans dat die vraag eerder opduikt. Voor mij persoonlijk voelt begraven wel een stuk natuurlijker dan cremeren. Maar ik wil nabestaanden niet opzadelen met een gevoelsmatige plicht om dat graf dan ook regelmatig te bezoeken en te onderhouden. Ook omdat het maar de vraag is of die dan nog in dezelfde regio wonen als nu. Daarom neigde ik tot voor kort toch licht naar cremeren.
Maar nu ik weet dat er naast ‘regulier’ begraven en cremeren nog een derde optie is, voelt die wel erg goed. Zeker ook omdat het de meest milieuvriendelijke optie is. Wie mijn blogs op Eigenwijs Blij leest weet dat ik duurzaamheid erg belangrijk vind en probeer mijn impact op klimaat zo klein mogelijk te maken. Het zou daarom mooi zijn als mijn uitvaart ook milieuvriendelijk is, zonder CO2-uitstoot door een crematie of metalen en verf op mijn kist. Wat me daarnaast erg aanspreekt is dat ik met mijn uitvaart een klein stukje natuurgebied kan beschermen voor toekomstige generaties.
Met mijn 36 jaar ben ik nog wat te jong om de keuze al definitief te maken, en ik weet nog niet waar ik en mijn nabestaanden wonen tegen de tijd dat het zover is. Maar mocht het morgen gebeuren, dan wil ik graag een natuurbegrafenis.
Mooi persoonlijk en goed onderbouwd verhaal Remi. Van de natuurbegraafplaatsen die ik inmiddels heb bezocht vind ik Hilligmeer nog steeds het mooist, het meest “heilig”. Je verhaal helpt om mensen meer bewust te maken van de dood, zodat doodgaan weer bij het leven gaat horen, net zoals in de natuur. Ik maak wades en vorige week zei iemand daarover: “Het is minder dood”, een mooi compliment. Ik wil je verhaal graag delen.
Goed stuk Remi!
Wil je helemaal duurzaam de grond in, kies dan voor een gesloten asbus/ urn van Glas / Keramiek. Op arme zandgronden en oude bossen moet je voorzichtig zijn met het begraven van kisten. Het begraven van een kist/ lichaam in bossen resulteert in veel bodem verstoring en beschadiging van wortels. Daarbij komt nog dat een lichaam vaak veel stoffen bevat (Mangaan, medicijnen, etc) die je liever niet in de bodem wilt hebben/ uitspoelen (50-100 graven p/h). Het is een romantisch beeld om te denken dat je weer wordt op genomen in de natuur ( maar….is dit wel zo duurzaam en schoon?). In bepaalde (bos) gebieden moet je dit niet willen. Een alternatief hiervoor is bijvoorbeeld een voormalige akker/ productie bos, hier kun je prima kisten in begraven. Er zijn ook mogelijkheden in ‘echte’ natuur gebieden zoals de Urnengedenkparken. Men gebruikt hier een gesloten urn (replica’s van de urnen uit grafheuvels (traditie die al duizenden jaren oud is)) het gat wordt met de hand gegraven en is niet groter als de ingang van een konijnen hol.
Breng eens een bezoekje aan Nationaal Park de Hoge Veluwe, hier ligt 300 ha urnengedenkpark. De allermooiste NB van Nederland. http://www.urnengedenkparken.nl/index.php/hoofdmenu/urnengedenkparken
Vreemd dat zoveel mensen nog steeds denken dat natuurbegraven een bijna goede daad voor de natuur zou zijn. Lichamen zitten vol afvalstoffen en de commerciële bedrijven die hier aan doen, stoppen het liefst zoveel mogelijk doden per hectare in zo mooi mogelijke natuur, dan valt er aan te verdienen. Natuurlijk is dit een prachtige optie voor een individu, maar het zou beter zijn als mensen na hun dood al die ruimte niet in zouden nemen ten koste van flora, fauna en de natuurbeleving van nog wel levende mensen. Overigens bestaat de genoemde branchevereniging uit een paar natuurbegravers zelf, iedereen weet dat dit in commerciële branches niet werkt (de slager keurt zijn eigen vlees). De overheid zou regie moeten nemen in deze wildgroei. Mensen die van natuur houden, gaan na hun dood dezelfde natuur niet op deze manier belasten.
Ook oud akkerland moet je hier niet voor willen gebruiken..generaties lang hebben mensen genoten van de aardappeltjes en maïs in de prachtige Bonnenpolder, het laatste stukje open groen in onze omgeving..door mensen met deze begraaf wensen wordt als we niets doen dit prachtige karakteristieke cultuur landschap bedolven onder een laag grond om geschikt te maken voor de wet lijkbezorging..bedankt dat wij daar straks alleen nog maar kunnen recreëren op een graf…fietsen op een begraafplaats is een hele andere beleving dan fietsen door een polderlandschap..waarom een stuk grond je toe eigenen als je dood bent? Wanneer mensen hemelen gaan..is plaatsje vergaan!
Wat een vervelende reacties allemaal, vol met overtuigingen die niet gestoeld zijn op kennis van zaken. Een lichaam bestaat voor 75% uit vocht en het vergaat snel na overlijden, omdat lichaamseigen bacteriën uit de darmen het opeten. Als je géén kist meeneemt (maar een wade) of een verantwoorde kist dan is dat echt niet schokkend wat we aan vervuiling in de grond brengen. Wat dacht je van landbouwgif, bijvoorbeeld. Een crematorium verbruikt heel veel energie en een gewoon graf is zeker meer vervuilend. Een natuurbegraafplaats brengt nauwelijks verandering aan in het landschap, integendeel het verbetert het landschap doordat er geld is voor onderhoud en nieuwe beplanting.
Niemand moet daar begraven worden, laat eenieder vrij.
Deze website heet eigenwijsblij, vervuil hem dan niet met ongegronde angst en negativiteit.
Beste Marijke, ik begrijp dat dit vervelend nieuws is, en uiteraard mag iedereen zelf weten hoe zijn/haar uitvaart er uit moet zien, maar heel veel mensen vinden het erg onprettig dat deze commerciële activiteiten in schone natuur plaats vinden. Wat dan prettig is voor het individu is vervelend voor een groot gedeelte van de rest van de maatschappij. En voor de natuur die er mee belast wordt. Het vergelijken met landbouwgif is natuurlijk een beetje gek, alles wat minder erg is dan landbouwgif moet mogen in de natuur? Ook je bewering dat een gewoon graf vervuilender zou zijn is onzin, ook op een traditionele begraafplaats kan je gebruik maken van duurzame materialen, gebruik je minder ruimte en is de bodemkwaliteit en waterstand controleerbaar. Verder heet deze website inderdaad eigenwijsblij, maar roept zelf ook op tot discussie, als je dat dan meteen vervuiling noemt als het niet helemaal uitkomt vind ik wat bijzonder. Natuurbegraven is een luxueuze behoefte waar je, naar mijn idee, dat beetje nederlandse natuur tegen zou moeten beschermen als blije eigenwijze natuurliefhebber.
Waarom reageert Remi van Beekum zelf eigenlijk helemaal niet? Zo is het een beetje een gekke discussie.
Dank voor alle reacties! Leuk om te zien dat dit onderwerp leeft. In alle drukte kom ik er nu pas aan toe om zelf te reageren. Ik denk dat het terecht is om kritisch te zijn op waar natuurbegraven wel kan en waar niet. En hoe dat dan het beste kan.
Zowel Eward als Harry geven aan dat een lichaam medicijnen en metalen kan bevatten die slecht voor het milieu kunnen zijn. De Universiteit van Wageningen heeft dat onderzocht en geeft in het rapport ’terug naar de natuur’ aan dat die aantallen zo laag zijn dat ze een verwaarloosbaar effect hebben op het milieu. In Zuid-Holland is bij vijf reguliere begraafplaatsen eind jaren 80 onderzoek gedaan naar stoffen in grondwater rond de begraafplaats. Ze schrijven “Geconcludeerd mag worden dat op en rondom begraafplaatsen de gehalten aan zware metalen, elementen, anionen en specifieke afbraakproducten niet verschillen van die van ‘normaal’ grond- en oppervlaktewater.” Natuurlijk zijn bepaalde stoffen in vullingen, voeding en medicijnen niet goed voor de natuur. Maar blijkbaar zijn die aantallen dermate laag en de natuur dermate krachtig, dat het effect op milieu en grondwater nihil is. Ook komen die zelfde stoffen vrij bij een reguliere begraafplaats in een veel geconcentreerdere vorm. Dus als dit werkelijk een probleem is, stel ik voor daar te beginnen met het oplossen.
De discussie over het aantal graven per hectare vind ik wat raar zolang daarin de tijd niet wordt meegenomen. Een maximum aantal nieuwe graven per vijf jaar o.i.d. lijkt me veel logischer. Het gaat er immers om de natuur de tijd te geven om te herstellen. Maar wat dan precies het juiste aantal is lijkt me een vraag voor de wetenschappers. Lijkt mij een nuttige voor vervolgonderzoek!
In het zelfde onderzoek wordt ook het effect op planten en bomen beschreven. Want als je in een bos een gat graaft, zul je waarschijnlijk wortels tegenkomen. En dat is niet goed voor zo’n boom, met name als een graf dichtbij de stam gegraven wordt. Maar goede natuurbegraafplaatsen graven niet zomaar overal en doen dat vanuit een natuurbeheerplan waarin onder andere rekening wordt gehouden met de afstand tot bomen. Ook sluiten ze vaak stukken land uit voor begraven op basis van archeologische of ecologische argumenten. Wat mij betreft zijn dit onderwerpen die een goede natuurbegraafplaats onderscheidt van een minder goede en ook iets wat een branchevereniging zou moeten reguleren. De controle op de naleving van hun regelement wordt trouwens gedaan door een onafhankelijk onderzoeksinstituut.
We kunnen niet ontkennen dat natuurbegraven impact heeft op de natuur. Ik heb alleen de indruk dat die impact erg klein is als het op de juiste manier wordt gedaan. En als er daarmee ook meteen nieuwe natuur wordt gecreëerd en natuurbeheer wordt gefinancierd is het netto resultaat voor de natuur volgens mij positief. Zeker in vergelijking met de veelgebruikte alternatieven.
De Bonnenpolder ken ik niet dus daar kan ik moeilijk wat over zeggen. In algemeenheid ligt het voor de hand om te zeggen dat er strenge regels zouden moeten zijn waar en onder welke voorwaarden we natuurbegraven toestaan en dat we daarbij geen landschap van hoge ecologische of cultuurhistorische waarde verloren moeten laten gaan. Of dat in de Bonnenpolder van toepassing is kan ik niet beoordelen. Ik kan wel het stukje bos achter mijn ouders beoordelen. Dat is een productiebos dat slecht onderhouden en dichtgegroeid is met veel uitheemse soorten en wat slecht toegankelijk is. Wat mij betreft een ideaal stukje voor een natuurbegraafplaats. Op die manier kan het bos beheert worden, de uitheemse bomen eruit gehaald worden en het bos weer toegankelijk worden gemaakt. Daardoor wordt het weer een plek waar je rustig kunt wandelen en inheemse flora en fauna weer de ruimte krijgen.
In mijn ogen zorgen natuurbegraafplaatsen er voor, als het op de juiste plekken en onder strenge voorwaarden wordt gedaan, dat we netto meer natuur kunnen beschermen.
Beste Remi, je zit behoorlijk in de materie zeg! Dit is zo’n mooi verhaal dat ik niet kan begrijpen dat we hier niet al 100 jaar eerder aan begonnen zijn (ver daarvoor deden we het natuurlijk wel, maar toen was er ook iets meer ruimte). Zou het kunnen dat dit prachtige wervende verhaal ingefluisterd is door misschien iets als een marketingafdeling van BRANA of een daarbij aangesloten natuurbegraafbedrijf?
Beste Harry, hoewel ik denk dat Remi zich prima zelf kan verantwoorden, voel ik als hoofdredacteur wel de noodzaak om te reageren op je suggestie dat dit artikel ‘ingefluisterd’ is door een marketingafdeling. Een tijdje terug vertelde Remi mij enthousiast over natuurbegraven, iets waar ik zelf nog nooit van had gehoord en wat ik vind passen bij onze doelgroep. Ik heb daarom Remi gevraagd iets voor ons hierover te schrijven en het resultaat heb je nu voor je.
Eigenwijs Blij wordt volgeschreven door vrijwilligers met een leven die hun onderwerpen vervolgens in dat echte leven tegenkomen, via welke weg dan ook. Het is niet vaak dat een blogger zo expliciet een hele alinea spendeert aan hoe een onderwerp op zijn radar is verschenen, maar Remi doet dat wel. Hoeveel duidelijker wil je het hebben? Als hier sprake was van influistering of zelfs betaling, dan had dat er altijd bijgestaan middels een disclaimer. Zo hoort dat en zo doe ik dat.
Ten slotte vind ik het mooi en gezond en leuk om te zien dat er zo veel discussie over dit onderwerp is, mits deze inhoudelijk blijft. We hoeven immers niet allemaal dezelfde keuzes te maken.
Het behoort bij de marketingstrategie van de commerciële uitbaters van natuurbegraven om te stellen dat steeds meer mensen kiezen voor een natuurbegrafenis.. Misschien juister om te stellen dat steeds meer mensen beseffen dat wij de kant van het begraven in de natuur niet uit moeten. Stel je voor dat dat de mode wordt. Dan kun je over een poosje in geen enkel natuurgebied meer zeker zijn dat je niet over een begraafplaats loopt.
Erik
Ik denk wel dat het inderdaad wat druk in de grond zou worden als iedereen hiervoor zou kiezen, maar ik zou er vervolgens geen enkele moeite mee hebben om over een natuurbegraafplaats te lopen. Waarom jij wel?
Beste Harry, dank voor het compliment. Ik verdiep me inderdaad graag in in onderwerpen die ik interessant vind zodat ik daar onderbouwd wat over kan zeggen. Zie bijvoorbeeld mijn recente artikelen over milieuvriendelijk printen (www.eigenwijsblij.nl/huis-tuin/is-meest-milieuvriendelijke-manier-om-printen) en de cijfers van een jaar zonnepanelen (www.eigenwijsblij.nl/huis-tuin/ervaringen-en-cijfers-1-jaar-zelf-energie-opwekken-zonnepanelen) op dit blog.
Ook zonnepanelen zijn niet perfect (o.a. gifstoffen en co2 bij productie) en klimaatneutraal printen lukt nog niet. Maar het zijn in mijn ogen stappen in de juiste richting. En in mijn beleving is het bij natuurbegraven net zo. Ik ben daar, net als veel andere mensen, enthousiast over geworden en schrijf daar dus enthousiaste stukjes over. Daar hoef je het niet mee eens te zijn.
Beste Erik, maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzaamheid, sociale duurzaamheid, het klimaat en de natuur gaan mij aan het hart. Er gebeuren veel mooie dingen op dat vlak. Kijk bijvoorbeeld naar de opkomst van de elektrische auto of de groei in lokale energiecoöperaties. Toch breken veel van die ontwikkelingen slechts langzaam door. Veel langzamer dan in mijn ogen goed zou zijn. En dat komt voor een deel omdat veel mensen vinden dat maatschappelijk verantwoorde organisaties niet commercieel mogen zijn. Van mij mogen ze dat wel. Sterker. Ik hoop dat alle commerciële bedrijven ook maatschappelijk verantwoord worden. We leven in een commerciële wereld waarin we met elke euro die we uitgeven sturing geven aan die wereld. Als maatschappelijke organisaties wat commerciëler zouden worden en commerciële bedrijven wat verantwoorder, zou de wereld er een stuk beter uitzien. Daarin is het prima om te discussiëren over de invulling van wat we wel en niet wenselijk achten en hoe. Maar laten we de commercie uit de discussie houden zolang Nederland kapitalistisch is. Anders kan geen enkele verandering doorgang vinden.
Dag Cecile, het was een vraag, het klinkt namelijk wel heel erg mooi allemaal. En voor Remi, we gaan het inderdaad niet eens worden, en dat geeft niets. Ik denk wel dat je in bovenstaand stukje bij de essentie komt. Kapitalisme. Het is niet fris om natuurbeheer over te laten aan commerciële partijen, dat horen we wat mij betreft als maatschappij met zijn allen te regelen, en niet dat er een paar partijen heel rijk van worden. Dan worden de ‘goede bedoelingen’ in de natuur ook wel wat troebel. Besef wel, met dit soort ondernemingen in natuur is er geen weg terug. En dat is wat jammer, voor een luxe behoefte zonder noodzaak. Op internet is er best veel te vinden over de andere kant van natuurbegraven, misschien wil je daar nog eens naar kijken, maar dat staat natuurlijk helemaal vrij …
Remi,
Als alle mensen die zich nu laten cremeren eens zouden kiezen voor begraven in de natuur ? 25 m2 pergraf schrijf je. Er worden per jaar in ons kleine land nu 80 000 mensen gecemeerd en dat gaat stijgen. Dat is nu dus al 200 ha per jaar. Als deze mensen dat zouden doen. Vier maal het Vondelpark. Ieder jaar weer.
Ik gun je een lang leven. Zeg nog vijftig jaar. Dan is tegen de tijd dat jij je laat begraven in de natuur al 10 000 ha natuur een begraafplaats geworden.
Is het nu Eigenwijsblij of Nietwijsblij?
Maria
Als ook de mensen die nu op een bestaande begraafplaats 2 m2 ruimte benutten ook allemaal in de ‘natuur’ begraven willen worden op 25 m2, helemaal lekker voor zichzelf, wordt het ruimtebeslag nog bijna verdubbeld. Dus 400 ha per jaar. Is het niet : ikke ikke ikke en de rest…….?
Hoi Maria en Harry,
Uit onderzoek blijkt dat slechts 5 tot 10% van de Nederlanders geïnteresseerd is in natuurbegraven. Dus we hebben het maximaal over 20 tot 40 hectare per jaar.
Verder stelt Maria dat “natuur een begraafplaats wordt”. In de praktijk is het echter vaak “productiebos dat natuur wordt” of zelfs “weiland dat natuur wordt”. Die productiebossen (ook wel hout-akkers) zijn ooit aangelegd om hout te produceren voor mijnbouw en meubelmakerij en dergelijke. Ze staan vaak vol met uitheemse soorten en hebben weinig met Nederlandse natuur te maken. Door het natuurbeheer dat sommige natuurbegraafplaatsen doen, kunnen ze daar weer inheemse soorten toevoegen en krijgt de natuur weer een kans.
Dat cijfer is al speculatief, want daarom is er ook zo’n ophef over deze branche. Alles is speculatief en cijfers worden verdraaid. Ook de onderzoekcijfers van Alterra worden verdraaid. Alterra adviseert max 80 graven per ha maar Natuurmonumenten en Natuurbegraven Nederland lappen dat aan hun laars. 495 graven per ha is waar zij voor gaan. De speculatieve cijfers qua behoefte zie jij als niet zo groot, maar de behoefte moet wèl omhoog qua cijfers om de investeringen terug te halen. Daar zijn ze nu mee bezig middels marketing en jouw artikel draagt daar ook aan bij. Enkel in die bonnenpolder waar ze het hier eerder over hadden is een investering van 15.000.000 euro gedaan. Dat is geen kattepis en dan komt daar bovenop nog het afgraven vd polder en het ophogen, de inrichting en het onderhoud. Geloof jij nu echt dat deze bedrijven hier met een nobel doel zitten? Er zijn veel documenten online te vinden die de andere kant belichten, bij gedegen onderzoek had je die meegenomen in je artikel. http://Www.natuurbegraafplaats-waaromniet.nl is een mooie plek om te starten!
Productiebos wordt ook vanzelf diverser, daar heb je echt geen doden voor nodig. Je berekening klopt niet, er wordt echt niet per graf een paar m2 erbij getrokken. In de praktijk heb je het over bestemmingswijzigingen van natuurgebieden van vele tientallen soms wel meer dan 100 hectare waar her en der graven liggen. In Hoek van Holland gaat het over 34.000 graven, op De Veluwe staan er ook enkele gepland voor tienduizenden doden in het Gelders Natuur Netwerk. In Brabant zijn er net een paar forse geopend, waar graag mensen uit het westen begraven willen worden las ik. Waar blijf je dan met ‘natuurlijk’ en ‘duurzaam’. Als je wens is begraven te worden, is het meest duurzaam compacte begraafplaatsen in de buurt. Daar is vervuiling en waterstand controleerbaar en heb je niet te maken met mensen die ver moeten reizen. Op een ‘gewone’ begraafplaats kan je heel duurzaam begraven worden. En je verstoort daar geen flora en fauna. En over de mooie natuurbeloftes van de grote natuurbegravers, het is gewoon niet fris om natuurbeheer over te laten aan commerciële partijen, dat horen we wat mij betreft als maatschappij met zijn allen te regelen, en niet dat er een paar partijen heel rijk van worden. Dan worden de ‘goede bedoelingen’ in de natuur ook wel wat troebel. Besef wel, met dit soort ondernemingen in natuur is er geen weg terug. En dat is wat jammer, voor een luxe behoefte zonder noodzaak.
Dit is natuurlijk een gesponsord artikel, zoals vele van jullie artikelen, maar dat maakt jullie blog direct ook een stuk ongeloofwaardiger. De keuze is nu: óf je hebt je bij het schrijven van het stuk voor het karretje van deze bedrijven laten spannen, omdat je er wat mee kon verdienen.. óf je hebt je als ecologisch blog gewoon helemaal niet goed ingelezen.
Dit is namelijk helemaal geen objectief artikel, maar een marketing verhaal voor iets wat helemaal niet ecologisch is. Die kant komt helemaal niet in je stuk naar voren, dit is toch een eco blog? Niet geloofwaardig.
Beste Anna, zoals ik ook al aan Harry schreef: dit is geen gesponsord artikel. Als dat wel zo was geweest, had dat erbij gestaan. ‘zoals vele van jullie artikelen’ vind ik een bijzondere uitspraak; de afgelopen twee jaar hebben we welgeteld tweemaal een gesponsord artikel gehad, in beide gevallen goed als zodanig herkenbaar. Wel hebben we vaak tests waarbij onze redactie de producten gratis toegezonden heeft gekregen. Daarover geven we echter altijd onze persoonlijke mening, ook als die ronduit negatief is. Terug naar dit artikel: het bevat de persoonlijke mening en huidige standpunten van de auteur. Aanvullingen in de comments zijn welkom, want van discussie worden we samen allemaal slimmer en geïnformeerder. Aanvallen als deze vind ik als hoofdredacteur zo langzamerhand een beetje treurig worden. Discussie blijft welkom, maar graag over de inhoud.
Beste Cecile,
Ik vind dat geen aanval, het is kritiek op een verhaal waarbij maar een kant belicht wordt. Zeker op een blog wat eco zou zijn lijkt mij dat terecht, je brengt mensen op de gedachten dat ze een eco vriendelijke keuze maken. Daarbij leven we nu eenmaal in een maatschappij vol blogs die commerciele belangen hebben, dus de aanname die men maakt komt niet uit de lucht vallen. Jullie hebben immers ook een pagina waar jullie je website aanbieden als advertentieplek. Zo raar is het dan ook niet dat kritische lezers, wanneer ze onjuiste of eenzijdige artikelen zien zulke reacties plaatsen, toch? Het was direct mijn eerste gedachte toen ik het las… dát of.. onkennis. Nou, het laatste dus! Maar daar kan een discussie als dit aan bijdragen. Het is dan ook wel weer vergaand om te dreigen met het verwijderen van reacties, als je niets te verbergen hebt op dat vlak kan de discussie toch gewoon zijn gang gaan? Ik begrijp dat niet, jullie snijden zelf een controversieel onderwerp aan. Daar kun je reacties op verwachten, ze zijn nog netjes, vergeleken met reacties elders online. Je hebt blijkbaar een intelligent en betrokken publiek. Lijkt me een compliment waard, geen verwijdering.
Groet, Anna
Beste Anna, een reactie op je latere reactie van 11:13, maar ik kan niet dieper nesten. ‘zoals vele van jullie artikelen’ ervaar ik wel degelijk als een niet op de inhoud van dit specifieke artikel ingaande aanval. Het is onjuist, ongefundeerd en verder niet relevant voor de discussie over natuurbegraven. Zulke reacties zal ik vanaf heden verwijderen of anderszins modereren, simpelweg omdat ze niets toevoegen aan de inhoud. Inhoudelijke bijdragen blijven altijd welkom. Ik volg deze discussie zelf met volle interesse en prijs mij inderdaad gelukkig met ons intelligente en betrokken publiek.
Een opmerking over de inhoud vanuit mijzelf: ik weet inmiddels dat natuurbegraven op sommige plaatsen beter of slechter wordt geïmplementeerd dan op andere plaatsen. Het met een meter ophogen van de Bonnenpolder zou ik persoonlijk ook niet ecologisch noemen. Hoewel natuurlijk geen enkele natuur in Nederland écht natuur te noemen valt.
NB: vanaf nu verwijder ik alle reacties onder dit artikel die niet inhoudelijk zijn.
Ik heb wel over zo\’n trend gehoord maar ik wist niet dat, bijvoorbeeld er een schijf hout in plaats van steen wordt geplaatst. Dat lijkt me wel een leuk idee omdat wij natuurlijk zijn geboren en dat is logisch om op dezelfde manier vertrekken. Hartelijk bedankt voor de informatie, als er een geval ooit zal plaats vinden zal ik zekerlijk erover nadenken.
Lauren de Bruijn moet je eens Googlen het lijkt wel een professionele Trol, lachwekkend.
Het idee om een stukje natuur te beschermen voor toekomstige generaties met de begrafenis spreekt me aan! De oma van mijn man is net overleden, en nu zijn we aan het organiseren van de uitvaart. Ik weet dat ze meer milieubewust probeerde te leven, daarom denk dat ze zo\’n idee wel leuk zou vinden.
Lauren de Bruijn moet je eens Googlen het lijkt wel een professionele Trol, lachwekkend.
Ik snap erg goed dat men in de natuur begrafen wil worden. Naar mijn idee ziet het er erg vredig uit. Je geeft je lichaam immers direct terug aan de natuur. Wat is er mooier dan in een groen bos begrafen te liggen, of uitgestrooid te worden na een gelukkig leven.
Ook ik hoor steeds vaker in mijn omgeving dat er natuurbegravingen plaatsvinden. Ik geloof graag dat meer mensen hierin geïnteresseerd zijn. Het onderhouden van een traditioneel graf is een grote klus.
Ik haak nog even in op de reactie van Eward.
Ik denk dat zijn gevoel hem niet bedriegt ; zolang alle risico\’s voor milieuschade, ongezien wegsijpelen van kwalijke stoffen tijdens het ruim 10- jarige verteringsproces van kisten, risico\’s voor bosbodem en grondwater niet 100% zijn uitgesloten, dan kan er niet gegraven/gedolven worden in een bestaand bos. Een beetje vervuilen is nl. ook vervuilen ! Duurzaam denken is komende generaties beschermen tegen onomkeerbare gevolgen…
Het begraven in een bos van een echt onvergankelijke urn zie ik niet als een probleem, want dat vraagt minimale openingen in de bodem. En natuurlijk graag een aanzienlijk deel van de grafrechten richting boseigenaar om in lengte van jaren het bosbeheer te kunnen financieren. Dus vooral geen ruimte voor snelle beleggers die kicken op \” grote-stappen / snel-thuis \”.
Heel fijn dat er stap voor stap vml. maisakkers worden omgebouwd tot een nieuwe natuurbegraafplaats. Wel svp op basis van een goed doordacht- en zeer langjarig plan, zodat er over 100 jaar écht natuurwinst is bereikt.
Over het ongecontroleerd uitstrooien van as kunnen we kort zijn : uitsluitend binnen de bebouwde kom, in eigen tuin en op al bestaande strooivelden of begraafplaatsen.
Twee jaar verder en …
Het recent verschenen onderderzoek van Alterra en B-ware in opdracht van de provincie Gelderland wordt pijnlijk zichtbaar dat we veel nog niet weten. De Auteurs sluiten in beide onderzoeken af met aanbevelingen: Uit de uitgevoerde literatuurstudie en het beperkte veldonderzoek blijkt dat er nog steeds kennishiaten zijn. In de verschillende deelnotities hebben de betrokken experts aanbevelingen opgenomen die ertoe moeten leiden dat er meer inzicht in de effecten van natuurbegraven komt op basis van gericht veldonderzoek.
Er word nu al snel gesteld door ontwikkelaars/ oprichters van NB’s dat het begraven in de natuur geen of verwaarloosbare negatieve effecten heeft op de bodem/ natuur. Een klein rekensommetje laat zien dat de impact van het begraven van kisten/ lijkwade in bos wel degelijk van grote invloed kan zijn:
De provincie Gelderland stelt voor om de grafdichtheid van aanvankelijk 50 naar 500 graven / ha te vergroten, dit betekend een grondverzet van max. 500 x ca. 3.7 m3 = ca. 1.850 m3/ha grondverplaatsing/-woeling betekent, hetgeen rampzalige gevolgen kan hebben voor de levensgemeenschap bos (lees Remi’s blog over Peter Wohlleben het verborgen leven van bomen): . Daarnaast bestaat er nog veel onzekerheid over verteringsprocessen van een 10 – 12 jaar en de impact daarvan op bodem en grondwater.
Moeten we dan het natuurbegraven verbieden en opeens een star “ nee- beleid “ gaan toepassen. Daarvoor is de maatschappelijke vraag naar een zelfgekozen laatste rustplaats “ ergens in de natuur “ te legitiem. Maar verstandig uitstel voor nader onderzoek hoeft op termijn niet automatisch een star verbod te worden als:
– Een voormalige maisakker verstandig inrichten als “ toekomstige natuur “ met als kostendragers een honderd grafrechten per ha kan een verantwoorde optie zijn. Vooral als dergelijke terreinen worden beplant met bomen en struiken die passend zijn in het landschap en waar natuurlijke processen de ruimte krijgen. Met als vrijwillige beheerders de rechthebbenden van de graven. Met een dergelijke aanpak is ” winst “ te behalen, in dit geval vooral voor de natuur.
– Het begraven van onvergankelijke urnen van gebiedseigen materiaal (keramiek) voorkomt opname/ uitspoeling in het systeem. Op basis van deze manier van bijzetten worden bodem en grondwater verantwoord- en langjarig beschermd
Een NB kan zeker bijdragen tot versterking van de natuur, maar het begraven van kisten in bos/ natuur heeft ook een keerzijde. Creatief denken over het thema Natuurbegraven is dringend gewenst.
Maar dan wel op basis van diepgravend onderzoek, kennis over de natuur, bodem en het landschap en als belangrijke speerpunt zorg voor de komende generaties.
Het lijkt me dat een hoop van die effecten ook pas na lange tijd goed te meten zijn. Maar het lijkt me vanzelfsprekend dat je, als je een gat graaft in een bos, ergens een paar wortels raakt en schimmelnetwerken doorbreekt. Dus ‘schade’ is er altijd als je iemand begraaft in een bos.
De vraag is dan hoe groot die schade is en hoe snel die herstelt. En het doet er ook behoorlijk toe waar begraven wordt. Sommige natuurbegraafplaatsen maken ook ‘nieuwe natuur’. Dus dan heb je het inderdaad over voormalige maisakkers (verder van de natuur kun je bijna niet zijn) die ze, gefinancierd door natuurbegraven, omzetten naar nieuwe natuur. Daar lijkt me weinig tegen.
Maar ook het ene bos is het andere niet. Veel bos in Nederland is ooit geplant voor de houtproductie. Dat zijn in feite akkers vol naaldbomen. Vaak ook nog slecht onderhouden en vol met uitheemse soorten als Amerikaanse vogelkers. Als zo’n gebied, gefinancierd door natuurbegraven, kan worden omgebouwd naar een natuurlijker loofbos met inheemse soorten, lijkt me dat ook een prima idee.
Maar het is wat anders als daadwerkelijk oud en natuurlijk bos wordt gebruikt. Dan zou je inderdaad veel strenger kunnen zijn met de aantallen graven per hectare. In dat geval vind ik de factor tijd ook wel meespelen trouwens. Een regel van x graven per hectare is wat onzinnig als er geen tijd aan zit. 50 graven per hectare in 1 jaar lijkt me veel schadelijker dan 100 graven per hectare in 10 jaar, om een voorbeeld te noemen.
En zolang we in de supermarkt spotgoedkope groente blijven kopen en boeren blijven toestaan om kunstmest, pesticiden en andere rommel te gebruiken vind ik de hele discussie over natuurbegraven uiteindelijk ook een discussie over een postzegel. Die ene boer naast zo’n natuurbegraafplaats maakt meer biodiversiteit kapot dan de begraafplaats goed kan maken. En dat is geen kritiek op de boer, maar vooral op de consument die wel veel op vakantie wil en geen fatsoenlijke prijs voor eten wil betalen.
Een natuurbegraving heb ik altijd een mooi idee gevonden. Ik denk dat dit voor velen een fijne gedachte is. Ik ben benieuwd naar de mogelijkheden in de toekomst rondom dit onderwerp.
Natuurbegraven is voor mij de enige juiste optie. Het teruggeven van mijn lichaam aan de natuur, inderdaad. Ik wist niet eens dat het kon in Nederland dus ik ben heel blij met deze bijdrage. In de serie: Six Feet Under zei iemand het al eens heel treffend: de hele wereld is een begraafplaats.
Erg interessant om te zien dat natuurbegraven steeds meer gedaan wordt. Ik vind het persoonlijk ook een erg mooi idee om je lichaam weer terug te geven aan de aarde. Ook zijn er zoveel mooie groene rustige begraafplaatsen tegenwoordig.
In de TV-serie \”Six Feet Under\” wil een van de personages niet op conventionele manier worden begraven, maar in de natuur. Wanneer haar wordt gezegd dat daar bezwaren aan kleven zegt ze: Maar de hele wereld is een groot kerkhof. Dit is Iets om over na te denken.