Compassie de zevende stap: besef van onze beperkte kennis
Als er een ding is wat mij persoonlijk heel veel plezier geeft, is het wel dit: ik lees een boek of een artikel, kijk een televisieprogramma over een interessant onderwerp en er worden aspecten belicht, die ik nog niet wist. De verwondering die ik dan kan ervaren over dat onderwerp: ik dacht dat ik er iets van wist, maar het blijkt ineens allemaal heel anders te kunnen zijn. Er gaat een wereld voor me open, fantastisch! Het besef van mijn beperkte kennis geeft op zo’n moment mijn leven kleur.
Overigens wil dat helemaal niet zeggen, dat ik een geweldig open-minded iemand ben: in het dagelijks leven vind ik het heerlijk en rustgevend, als de dingen niet te veel veranderen. Misschien werkt het bij mij zo: structuur in mijn dagelijkse routine zorgt er voor dat ik in mijn gedachten de ruimte in kan gaan. Anders staat de hele wereld op zijn kop.
Karen Armstrong wil mij, en natuurlijk ook al haar andere lezers, uitdagen om die verwondering over onze beperkte kennis op een zo ruim mogelijk gebied dagelijks te ervaren en niet te snel conclusies te trekken over onderwerpen, waarvan je in de kern weinig af weet. Zij geeft als voorbeeld talkshows, belprogramma’s en discussiërende politici: denken we dat deze mensen werkelijk weten waar ze het over hebben? Of praat iedereen vanuit zijn eigen comfort zone? En is het niet vaak zo, dat als je mensen hoort praten over onderwerpen, waar je toevallig wel veel vanaf weet, je je vaak verbaast over de onzin die dan te berde wordt gebracht?
En dan hebben we het alleen nog maar over onderwerpen: hoe zit het met de mensen om ons heen? Volgens Karen Armstrong beweren we maar al te vaak alles te weten over andere volken, andere culturen en zelfs de mensen die we zeggen lief te hebben, en worden onze opvattingen over hen gekleurd door onze eigen behoeften, angsten, ambities en verlangens.
Hoe waar dat kan zijn, blijkt wel uit een boek wat ik nu aan het lezen ben: Australië op blote voeten, geschreven door Marlo Morgan. Toen Australië lang geleden voor het eerst werd bezocht door westerse ontdekkingsreizigers, meldden zij over de oorspronkelijke bewoners, de aboriginals, dat dit toch wel het achterlijkste volk moest zijn, dat op de aardbol rond loopt.
Het tegendeel blijkt waar. Op het gebied van de geneeskunst en het toepassen van een duurzame leefwijze kunnen we nog veel van die “achterlijke” aboriginals leren. En…ooit de film gezien met Crocodile Dundee? Herinner je je die scène, waarin hij ineens verdwijnt in het landschap? Marlo Morgan heeft die grote verdwijntruc ook geleerd!
Natuurkundigen dachten aan het begin van de vorige eeuw dat we nog maar weinig wetenschappelijke stappen verwijderd waren van een werkelijk doorgronden van het universum, de kwantummechanica maakte hier voorgoed een einde aan. Het universum blijkt onbepaald en onkenbaar. Een enorme frustratie voor wetenschappers die er hun beroep van hebben gemaakt om de wereld om ons heen te kunnen uitdrukken in wetmatigheden. Of toch niet? De fysicus Paul Davies heeft de vreugde beschreven bij de verbazing die hij voelde bij het nadenken over het onkenbare. Ook Albert Einstein liet zich niet onbetuigd over zijn mystieke verwondering bij het nadenken over het universum:
Te weten dat iets wat voor ons ondoorgrondelijk is werkelijk bestaat, en zich aan ons manifesteert als de hoogste wijsheid en de schitterendste schoonheid die onze botte vermogens alleen in hun primitiefste vormen kunnen bevatten-die kennis, dat gevoel rust in het middelpunt van alle ware religiositeit. In die zin, en ook alleen in die zin, ben ik een vroom religieus mens.
En als ik zo vrij mag zijn om nog iets toe te voegen aan de woorden van Einstein: het is niet iets wat zich alleen buiten ons afspeelt: we zitten er midden in!
In de serie ‘Compassie in 12 stappen volgens Karen Armstrong’:
- Introductie boek Compassie en introductie stap 1
- Onderweg naar meer compassie stap 1 en 2
- Onderweg naar meer compassie stap 3: compassie voor jezelf
- De vierde stap naar meer compassie: empathie
- Stap vijf naar compassie is mindfulness
- Compassie, de zesde stap alweer: actie
Credits featured image: NAPARAZZI, licentie CC BY 2.0 (Commercieel hergebruik, inclusief aanpassing).
