Vroeger leek alles wel simpeler te zijn. Opvoeden in ieder geval, want je deed gewoon maar wat. Tegenwoordig zijn er zo veel vraagstukken om over na te denken… Zeker met een dochter, want hoe maak je daar nu een beetje een leuke, gezellige, zelfverzekerde feminist van en dan weer zonder door te slaan? Een vriendin van schrijver Chimamanda Ngozi Adichie stelde dezelfde vraag. Adichie antwoordde met een lange brief met daarin vijftien suggesties. Later werd de brief ietwat herschreven tot het manifest ‘Lieve Ijeawele, of Een feministisch manifest in vijftien voorstellen’.

De insteek van ‘Lieve Ijeawele, of Een feministisch manifest in vijftien voorstellen’ is dus heel eenvoudig: een brief met de adviezen van een vriendin. Maar wie is die vriendin eigenlijk en waarom zouden we haar mening over dit thema willen weten? Chimamanda Ngozi Adichie is Nigeriaans. Ze studeerde aan diverse Amerikaanse universiteiten. Tegenwoordig verdeelt ze haar tijd tussen werk in zowel Nigeria als de Verenigde Staten. Ze is een uitgesproken feminist: fel, maar zeker niet zonder gevoel voor humor. Zoals je ook kunt zien in haar zeer populaire TED talk hieronder. Daarnaast is Adichie een voorvechter van het laten zien van andere culturen naast de alom aanwezige blanke, Westerse popcultuur.

Sommige van de voorstellen in het manifest van Adichie zullen je weinig verrassen. Zoals ‘Doe het samen’ (met de vader) en ‘Leer haar dat het begrip ‘genderrollen’ volslagen nonsens is’. Aan de andere kant, gezien de populariteit van zowel het begrip ‘papadag’ als de rekken vol roze speelgoed, hebben we nog wel wat slagen te slaan. Maar we zijn als maatschappij in ieder geval onderweg.

Andere suggesties zetten je iets meer aan het denken, maar ook hier slaat de auteur de spijker vol op de kop. ‘Leer haar lezen’ bijvoorbeeld. Lezen en zo de wereld leren kennen én jezelf leren kennen is wereldwijd met stip dé stuwende kracht achter emancipatie. Het is niet voor niets dat vrouwen ook in ons land lange tijd niet in stilte mochten lezen. Vrouwen die lezen zijn immers gevaarlijk!

Hier en daar sijpelt de Nigeriaanse cultuur zodanig door dat je als niet-Nigeriaanse lezer mentaal een tandje moet bijschakelen om alles te kunnen plaatsen. Dat maakt het manifest hier en daar wat lastiger te doorgronden voor een blanke, Westerse moeder als ik. Het voorstel over identiteitsbesef bijvoorbeeld, waarin de auteur het belang schetst van het kennen van je eigen cultuur. Hier moest ik wel een vertaalslag maken naar mijn eigen cultuur. En wat is die dan eigenlijk en wat moet mijn dochter daar minstens over meekrijgen? Een beetje mentaal moeten werken om bepaalde beschreven culturele aspecten te kunnen plaatsen is ook wel eens goed.

Wat ik vooral zo verrassend en ook wel confronterend vond aan ‘Lieve Ijeawele, of Een feministisch manifest in vijftien voorstellen’ is dat de meeste voorstellen juist zo pijnlijk universeel zijn. Het is fascinerend en absurd dat wereldwijd vrijwel alle meisjes tegen dezelfde rollen, vooroordelen en muren aanlopen. Het manifest van Adichie is daarom een kort maar krachtige brief die je er af en toe weer eens bij pakt als aanknopingspunt voor een mijmermoment over de wereldwijde uitdagingen van gendergelijkheid.

Specificaties van het boek

• Titel: Lieve Ijeawele, of Een feministisch manifest in vijftien voorstellen
• Auteur: Chimamanda Ngozi Adichie
• Gepubliceerd in: maart 2017
• Uitgeverij: De Bezige Bij
• Aantal pagina’s: 85
• ISBN-13: 9789023466215
• Formaat: hardcover

Cecile Bol

Schrijver / dichter / foodie @ Hommelgaard

Zelfstandig ondernemer met tekstbureau Studio Vuurvogel || Dichter, vooral in het Engels || Gezin met Remi, Emily, poes & wat kippen