Wie een boek over ontwerpen op basis van permacultuur openslaat, komt al snel een verhaal over microklimaten tegen. Je zult lezen dat het voor en tegen een muur op het zuiden zoveel warmer wordt, dat een plant zich daar als een plant in Frankrijk voelt. Een mooie plek voor een vijg of wilde citroen. En een plek in de luwte houdt warmte en vocht beter vast dan een plek in de wind. Als je een ontwerp maakt is het dus slim om eerst de bestaande microklimaten te observeren en de planten op de juiste plekken te zetten. Nog leuker wordt het als je zelf microklimaten kunt creëren. Met een windsingel kun je luwte creëren. En met een “sun trap” kun je de zon vangen en de wind buiten sluiten om een warmer gebied te maken in je tuin voor het telen van gewassen, het beschermen van soorten die gevoeliger zijn voor vorst of voor soorten die het beter doen met wat meer warmte. Ik ging aan de slag met een sun trap als onderdeel van ons voedselbos. Benieuwd waar ik tegenaan liep, welke keuzes ik heb gemaakt en naar mijn uiteindelijke ontwerp? Lees dan verder.
Wil je beschutting creëren in een tuin, dan denk je al snel aan een haag of bij een grotere tuin aan een windsingel. Meestal heeft zo’n haag maar één functie: wind tegen houden. Maar wie als een permacultuur-ontwerper denkt, vindt dat niet genoeg. Zo’n haag kan namelijk ook eten produceren, habitat vormen voor vogels, nectar verzorgen voor bijen, stikstof binden voor je moestuin, waardplanten bevatten voor vlinders, hakhout produceren voor een houtkachel en de algehele biodiversiteit vergroten. Om een paar voorbeelden te noemen. Onlangs verhuisde ik naar een plek waar de wind veel invloed heeft. Om beschutting te creëren en daarmee de temperatuur in mijn tuin zo’n 2 graden te laten stijgen, ontwierp ik een lage windsingel op basis van die permacultuur-principes. Hier mijn ontwerp.
Sinds ik besmet ben met het permacultuur-virus, verslind ik een hoop boeken over permacultuur, voedselbossen en eetbaar landschap. De meeste boeken beginnen met een inleiding op de permacultuurprincipes en geven vervolgens een hoop technieken om een moestuin, tuin of bos in te richten om zowel een hoop eten voor de mens op te leveren als de biodiversiteit een handje te helpen. Sandra Alderden pakt het in Op Scheppen! anders aan. Het boek (dat ik van haar kreeg) staat vol persoonlijke verhalen, anekdotes, recepten en praktische uitleg en is mooi geïllustreerd en opgemaakt. Eigenlijk is het geen boek over permacultuur, maar over een permacultuur leven.
Ongeveer twee jaar geleden kwam ik in aanraking met het begrip permacultuur. Ik was meteen verkocht en wilde er veel meer van weten. Ik kocht boeken, keek online video’s, deed cursussen en hielp bij meewerkdagen. In het begin was het best lastig de juiste plekken te vinden om kennis op te doen. Want veel boeken over permacultuur gaan over een ander klimaat dan het onze. Er is geen heldere definitie van permacultuur of mensen zijn het daarover oneens waardoor sommige cursussen, video’s en boeken niet te vinden zijn onder de noemer permacultuur. Er zijn in Nederland nogal wat clubjes en mensen die allerlei cursussen, trainingen en opleidingen rond permacultuur aanbieden, maar die volgen vaak geen jaarlijks terugkerende cyclus, en wisselen regelmatig van trainers, locatie of opzet. En ze zijn vaak beter in permacultuur dan in het maken van goede websites. Om geïnteresseerden in permacultuur en voedselbossen wat op weg te helpen heb ik een overzicht gemaakt van cursussen, websites, groepen, boeken en andere bronnen die ik de afgelopen tijd heb verzameld. Dit overzicht is niet volledig en waarschijnlijk ook snel verouderd. Maar ik hoop dat het een aantal mensen wat op weg helpt!
De afgelopen tijd kwam ik steeds vaker in aanraking met het begrip ‘Permacultuur’. Een fascinerende andere kijk op tuinieren, boeren en ontwerpen waarbij geen kunstmest gebruikt wordt, veel verschillende gewassen en soms dieren door elkaar staan, en de opbrengst per hectare hoger ligt dan bij conventionele boerderijen. En het schijnt ook nog minder werk te zijn. Ze noemen het zelfs “the lazy way of farming”. In dit artikel uitleg hoe permacultuur is ontstaan, wat permacultuur is, een aantal praktijkvoorbeelden en verwijzingen naar bronnen voor meer informatie.
Ik loop een rondje in de kelder en zie een fles ijswijn liggen. 375 ml. 32,50 euro. Drie jaar geleden gekocht tijdens een vakantie in de Moezelstreek. En nu waarschijnlijk niet erg lekker meer. Dan moet ik denken aan een geweldige tip die ik ooit kreeg van een goede vriend: spaar niet. Of eigenlijk: spaar je magic powers niet, maar gebruik ze voor het te laat is. De tip was namelijk onderdeel van ons gezamenlijke spel Dungeons & Dragons. Jaren geleden, maar de tip is altijd blijven hangen en verrassend vaak toepasbaar op het echte leven.
Het was hoog tijd voor een mooie afscheiding tussen de buren en ons. De oude schutting was al deels ingestort en het overgebleven deel zou dat waarschijnlijk ook gaan doen. In overleg besloten we dat het een gemengde haag zou gaan worden die niet alleen een afscheiding tussen de tuinen gaat vormen, maar ook hommels en andere bijen, vlinders en de vogels gaat ondersteunen. En ik mocht deze gemengde haag voor biodiversiteit ontwerpen! In dit artikel lees je mijn belangrijkste overwegingen en het ontwerp inclusief plantenlijst.
Je eigen groente kweken is een van de makkelijkste manieren om wat tegen klimaatafbraak te doen. Het scheelt een hoop uitstoot bij verpakking, transport en koeling van voedsel. En het is leuk. En tegelijk kun je een kringloop sluiten en je keuken- en snoeiafval in je eigen tuin omzetten tot compost. Zo hoeft de gemeentedienst jouw groene bak niet meer te legen en hoef jij niet naar een tuincentrum om dure compost te kopen. Maar hoe ga je composteren en welke vorm van compost past bij jouw situatie? In dit blog een overzicht van tien verschillende manieren van composteren met voor- en nadelen. Van een composthoop, naar wormencompost en bokashi. Of je nu een balkon, een kleine tuin of een grote tuin hebt. Composteren kan altijd. Hoe ga jij compost maken?
Veel mensen maken zich terecht zorgen om de insecten in hun omgeving. Dat je ze kunt helpen door bijvoorbeeld bloemenmengsels (tübingermengsels) te zaaien of bloembollen te planten is bekend. Maar wil je een stap verder gaan, dan kan een bloeiboog van struiken en bomen insecten als solitaire bijen, hommels, vlinders en andere insecten helpen. Een struik of boom gebruikt de hoogte en heeft dus veel meer oppervlakte voor dracht voor insecten dan een horizontaal veldje bloemen. En ze vragen vaak nog minder onderhoud ook. Een bloeiboog is een ontwerp voor insecten in de tijd zodat er altijd voldoende voor ze te eten is. Hoe ontwerp je een bloeiboog en waar moet je op letten? Plus een plantenlijst voor insecten in een kleine en grote tuin als start.
Nog maar een paar weken geleden schreef ik een recensie over ‘Praktisch handboek voedselbossen’ van Martin Crawford. Inmiddels ligt ‘Voedselbos – Inspiratie voor ontwerp en beheer’ van Madelon Oostwoud voor mijn neus. Je zou bijna denken dat voedselbossen een trend beginnen te worden in de Benelux! Is er plek voor meerdere boeken over voedselbossen in het Nederlands? Heb je aan een van de twee boeken genoeg of vullen ze elkaar aan? Hoe is de opbouw, inhoud en opmaak van dit boek over voedselbossen in België en Nederland? In deze recensie geef ik antwoord op die vragen.