Met klimaatcompensatie kun je de uitstoot aan broeikasgassen die je niet kunt of wilt voorkomen, afkopen door de aanplant van bomen of door duurzame projecten. Ik wil graag klimaatneutraal ondernemen en heb daarom de co2-uitstoot van mijn bedrijf uitgerekend en gecompenseerd. Daarbij nam ik geen gerenommeerd bureau in de hand en volg ik geen ISO-norm, maar kies ik een pragmatische aanpak. Zo kreeg ik eenvoudig veel extra inzicht in waar de impact vandaan komt, hoe ik die kan verlagen en heb ik het deel dat ik niet kon voorkomen gecompenseerd. Hier mijn aanpak die zowel voor kleine bedrijven als particulieren toepasbaar is.

Wat is klimaatcompensatie?

Steeds meer particulieren en bedrijven streven ernaar om klimaatneutraal te reizen, leven of ondernemen. Dat doe je bijvoorbeeld door minder te reizen en als je reist de trein in plaats van de auto te nemen. Maar ook door écht groene stroom te gebruiken en de CV-ketel te vervangen door een warmtepomp op groene stroom. Vaak lukt het niet om volledig klimaatneutraal te worden. Bijvoorbeeld omdat die warmtepomp ook weer uit materialen bestaat die het klimaat belasten. Of omdat sommige plekken met de trein erg moeilijk te bereiken zijn. Bij klimaatcompensatie compenseer je de uitstoot die je niet kunt of wilt voorkomen door elders te investeren in verduurzaming of de opname van co2. Bijvoorbeeld door bomen te planten, te voorkomen dat bomen gekapt worden of door te investeren in duurzame energie of energiebesparing.

Wil je meer weten over klimaatcompensatie? Lees dan ‘Wat is klimaatcompensatie en hoe werkt het?‘. Dit artikel gaat verder in op hoe ik het toepas op mijn onderneming.

Klimaatneutraal ondernemen

Kiemfabriek begeleidt bedrijven bij hun marketingstrategie én de interne organisatie daarvan. Ik help organisaties veranderen en geloof dat op termijn alleen bedrijven overleven die op meerdere manieren waarde toevoegen. Daarom probeer ik zo veel mogelijk te werken voor organisaties die de wereld een beetje mooier maken.

Kiemfabriek streeft ernaar om klimaatneutraal te werken. Reizen doe ik waar mogelijk met het OV en waar nodig met de auto. Mijn kantoor draait alleen op Nederlandse groene stroom, voor een groot deel van eigen zonnepanelen. Mijn bankzaken regel ik bij de Triodos Bank en mijn website host ik groen bij Greenhost.

Mijn klimaatimpact

Aangezien ik als ZZP’er veelal vanuit huis werk, is mijn impact op het klimaat te overzien. Ongeveer eens per week bezoek ik klanten met de trein, bus of auto. Dat is verreweg de grootste impact. Ook gebruik ik stroom voor mijn laptop, telefoon en verlichting en Gronings gas voor de verwarming. Ook kwam er uitstoot vrij bij de productie van mijn laptop, telefoon, bureau en kantoorartikelen zijn daar grondstoffen voor nodig.

Co2-impact berekenen

Er is een klein verschil tussen co2-compensatie en klimaatcompensatie. Met name bij vlees en bij vliegen is dat een groot verschil. Bij reizen met trein en auto valt dat erg mee. Co2 is een stuk makkelijker en gangbaarder om mee te rekenen. Dus ik kies ervoor om daarop te focussen. Wellicht dat ik dat in de toekomst zal uitbreiden. Ik ben in april 2016 gestart en ik compenseer per kalenderjaar. Alle sommen hieronder gaan dus over de periode april 2016 tot en met december 2016.

Co2-impact reizen met bus, tram en trein berekenen
Als ZZP’er in de dienstverlening schrijf ik sowieso al mijn uren. Daarvoor gebruik ik Toggle. In Toggle maakte ik een categorie voor reizen. En elke keer dat ik reis noteer ik daar het vervoermiddel en de bestemming. Aan het eind van de maand als ik de administratie doe draai ik een rapport uit en neem ik de reizen over in een aparte spreadsheet.

Voor het OV gebruik ik de cijfers van 9292.nl (aanvulling 2024: Die pagina lijkt niet meer te bestaan bij 9292. Gelukkig zijn er veel andere bronnen te vinden). Op het moment van schrijven waren dat deze getallen:

Je leest hier de gemiddelde co2-uitstoot in gram per kilometer per reiziger. Ze delen dus de complete uitstoot door het complete aantal reizigers. In de praktijk kun je soms in een half lege bus zitten en dus meer uitstoten, terwijl je de volgende keer in een drukke trein lager zit.

Op 9292.nl kun je deze co2-uitstoot ook eenvoudig zien door een reis te plannen en een stukje naar beneden te scrollen:

Voor het openbaar vervoer kom ik in 2016 op 95 kilo co2. 86 van de trein, 8 van de bus en 1 van tram en metro.

Co2-impact reizen met auto berekenen
De co2-uitstoot van mijn auto bereken ik aan de hand van het gemiddelde verbruik van de auto. Mooier zou zijn om de liters bij te houden (dichter bij de bron), maar aangezien ik de auto vooral privé gebruik is dat niet mogelijk. Op het display van de auto staat dat we 6,1 liter per 100 km gebruiken. Dus ik deel de zakelijke kilometers door 100 en vermenigvuldig ze met 6,1 om de liters uit te rekenen.

De co2-uitstoot per liter is gek genoeg best lastig te achterhalen. Ik vond meerdere bronnen die met uiteenlopende cijfers komen. Ik koos uiteindelijk de cijfers van het Vlaamse Ecoscore. Die zitten wat hoger dan een aantal andere bronnen zodat ik aan de veilige kant zit. Voor benzine (euro 95) komen zij op 2,392 kilo co2 per liter. Nu kan ik eenvoudig de co2-uitstoot per gereden kilometer berekenen. In totaal kom ik in 2016 op 413,2 kilo co2.

Analyse ritten, kilometers en co2 per vervoermiddel en klant
Voor mijn eigen inzicht voeg ik nog wat gegevens toe. Zoals de reden van de reis (bijvoorbeeld klant, netwerken en sales) en klantnaam. Zo kan ik overzichten maken per maand, per klant en per categorie. Dat inzicht helpt me later om de uitstoot verder te verlagen. Ook denk ik erover klanten op termijn inzicht te geven in de co2-uitstoot die ik voor hen maak.

Hier zie je dat ik met meest reis met de trein (52% van de ritten). Maar met de auto maak ik net iets meer kilometers (55,4%). Dat komt omdat ik er op lange afstanden vaker voor kies om de auto te pakken. Vaak heeft dat ook met bereikbaarheid van de klant te maken. In het rechter diagram zie je de co2 per vervoermiddel. Daar zie je dat 83,6% van de co2 die ik uitstoot met reizen door de auto komt.

In deze diagrammen zie je dat een derde van mijn uitstoot komt door netwerken, congressen en salesafspraken. De rest door klanten. En de uitstoot per klant in het diagram rechts.

Co2-impact elektriciteit berekenen
Ik heb geen aparte energiemeter op zolder, dus kan het verbruik aan elektriciteit niet meten. Ik schat dat het 10% van ons totale verbruik is. In feite is het alleen de laptop en in de winter af en toe een lamp. We wekken 90% van onze energie al zelf met zonnepanelen op. Maar namen nog 358 kWh af bij een aanbieder met Nederlandse écht groene stroom. 10% daarvan is 35,8 kWh. Maar aangezien het al 100% groene stroom is, komt er geen co2-uitstoot vrij.

Co2-impact gasverbruik berekenen
Het gasverbruik is lastiger te schatten. Op zolder hoeven we nauwelijks te stoken omdat de warmte stijgt. We gebruiken bosgecompenseerd gas. Dat is gewoon Gronings aardbevingsgas (dank u NAM, Shell en vooral de overheid), maar het wordt al door het energiebedrijf gecompenseerd met de aanplant van bos. Qua klimaatcompensatie kan ik het dus negeren. Zou ik ook de impact op levens in Groningen meenemen, dan zou ik ook voor dit gas extra moeten betalen. Maar dat is voor een ander artikel.

Co2-impact kantoorartikelen berekenen
Verder heb ik een bureau, print ik af en toe, bestaan mijn laptop en telefoon uit schaarse metalen en is dat spul allemaal getransporteerd. Ik kan alleen geen betrouwbare bronnen vinden die me vertellen welke klimaatimpact deze kantoorartikelen op het geheel hebben. Tips zijn van harte welkom, want ik zou het graag volgend jaar meenemen. Maar nu lukt dat me niet en kies ik ervoor om de andere cijfers straks naar boven af te ronden.

Mijn carbon tax
Dan de hamvraag. Wat was de co2-uitstoot van mijn onderneming in 2016? En welke vrijwillige co2-belasting (carbon tax) leg ik mezelf op?

Ter controle vulde ik de kilometers per vervoermiddel ook in op de co2-calculator van klimaatplein. Daar kwamen iets hogere cijfers uit:

De co2-impact van mijn bedrijf in 2016 was dus tussen de 0,508 en de 0,744 ton als de kantoorartikelen negeren.

Een aanbieder van klimaatcompensatie kiezen

Na wat online zoeken kwam ik telkens Trees for All (voorheen Trees for Travel) tegen. Dit komt op mij over als een solide en betrouwbare club. Ze werken volgens het ‘Gold Standard’ keurmerk zodat de emissiereductiecertificaten of co2-credits onafhankelijk worden gecontroleerd. Dat klinkt ook goed. Dus ik kies hen.

Ze bieden een aantal manieren van co2-compensatie. Bij de ene koop je bomen in Bolivia. Daar groeien bomen snel en nemen ze snel co2 op. Daarnaast helpen ze lokale boeren aan een inkomen. De andere optie is het planten van 1 boom in Nederland en 1 in de Filipijnen. Dat klinkt ook goed. Uiteindelijk kies ik toch Bolivia.

Kosten klimaatcompensatie

Een ton co2 compenseren blijkt spotgoedkoop. Voor € 10,- compenseer je een ton co2. Mijn uitstoot was slechts tussen de 0,508 en de 0,744 ton. Dus voor € 10,- ben ik al klaar. Om eerlijk te zijn voelde dit zo goedkoop dat ik alle sommen nog een keer heb doorgerekend om te kijken of ik niet ergens een komma heb opgeschoven. Maar voor zover ik zie klopt het (anders graag laten weten in de reacties hieronder!). Ik besluit voor € 20,- aan co2-compensatie te kopen. Zo weet ik zeker dat ik ook de verborgen impact van de spullen heb gecompenseerd. Na betaling krijg ik een officieel certificaat inclusief uniek nummer in de mailbox. Ik besluit het in kleur te printen (dat compenseer ik volgend jaar wel weer) en aan de muur te hangen:

Wat ik heb geleerd over klimaatneutraal ondernemen en co2-compensatie

Het lijkt wat overdreven om al die gegevens bij te houden en sommetjes te maken om vervolgens € 20,- over te maken. Toch was dat het niet. Door elke maand bewust naar de kilometers en uitstoot te kijken ben ik me erg bewust geworden van de impact. Ik probeer vaker de trein te nemen omdat dat echt veel scheelt ten opzichte van de auto. Ook probeer ik afspraken slim te plannen zodat ik er meerdere achter elkaar kan doen.

Het aankomende jaar zou ik de berekeningen graag willen verdiepen. Zo reken ik nu met een gemiddelde uitstoot per vervoermiddel. Maar als ik met de trein ga zit ik vaak eerst een kwartier in een dieseltrein om vervolgens over te stappen in een NS trein die op groene stroom rijdt. Op dit moment maak ik daar geen onderscheid in.

Aan de andere kant heb ik ook ontdekt dat het allemaal niet zo precies hoeft. Ik vind het wel leuk en interessant om dit uit te pluizen. Maar als je daar minder interesse in hebt, kun je ook veel eenvoudiger je co2 compenseren. Veel partijen bieden ook online tooltjes waar je wat cijfers invult en waar dan een schatting uit komt van je uitstoot. Dat kan voor je vliegreis van de zomer, maar ook voor je energieverbruik in huis. Zo heb je in een paar minuten een hele aardige indicatie van je uitstoot aan broeikasgassen en kun je die direct compenseren.

Remi van Beekum

Permacultuur/voedselbos @ De Hommelgaard

In het dagelijks leven is Remi als Kiemfabriek vooral interim marketeer voor bedrijven en organisaties die de wereld wat mooier maken. Soms rond strategie of management en soms met de handen aan de knoppen in bijvoorbeeld campagnes. Thuis heeft Remi samen met Cecile en Emily een eigen voedselbos en permacultuurproject de Hommelgaard in een klein dorpje in Drenthe. Veel artikelen zijn vooral daarop geïnspireerd.