Durven & Ondernemen

De toekomst van duurzaam ondernemen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzaam ondernemen, sustainable ondernemen, waardecreatie, purpose. Het barst tegenwoordig van de buzzwords en initiatieven om bedrijven over meer te laten gaan dan alleen het maken van winst. Bedrijven hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid en moeten daar ook verantwoording over afleggen. Maar hoe ziet dat duurzaam ondernemen er in de praktijk uit? En wat gaat de toekomst ons brengen? Over die vragen ging het congres “De toekomst van duurzaam ondernemen” afgelopen 14 januari.

Duurzaam ondernemen: een gezonde businesscase

Het congres werd georganiseerd door Platform Maatschappelijk Ondernemen Groningen (PMOG), Assen voor Assen, Koploperproject, Noorden Duurzaam en MVO Nederland in de Euroborg in Groningen. Ik schat dat er zo’n 200 mensen waren waarvan een flink deel bij een overheidsinstantie of publieke organisatie leek te werken. De gemiddelde leeftijd lag tussen we 40 en 50 wat me verbaasde. Met mijn 35 lentes was ik een van de jongste aanwezigen! Blijkbaar zijn het de veertigers die deze verandering trekken.

Het programma begon met een introductie van Sandra van Gaalen van MVO Nederland. Ze legde uit dat duurzaam ondernemen al lang geen linkse hobby meer is maar in veel sectoren een gezonde businesscase en soms zelfs noodzaak begint te worden. Later in de middag waren er 11 challenge labs zoals Mobiliteit van de toekomst (Frieslandlease), Duurzame competenties (Norwin College en Jong Ondernemen), Energie besparen (Elektrokern Schuurman, Tour d’Energie), In 2020 heeft elk product een 2e leven (Drenthea), Mobiliteit voor laag opgeleide medewerkers (Noorden Duurzaam), Hennep: meervoudige waarde uit een duurzaam gewas (DunAgro), Marktbrede ketenverduurzaming (Archiview en Twee ‘R’ recycling) en Hoe ziet uw bedrijf eruit in 2020? (MVO Nederland en Koploperproject).

Een persoonlijke eye-opener vond ik “Band op Spanning”. Volgens hen rijdt in Nederland 60 procent van de auto’s met een te lage bandenspanning waardoor ze 2 tot 5 procent meer brandstof verbruiken. Zorg je ervoor dat je je banden regelmatig op spanning brengt, dan kun je dus flink CO2, NOx, fijnstof en geld besparen.

Voorbeelden van duurzaam bouwen en ondernemen

De keynote van de dag is van Anne-Marie Rakhorst, onder meer oprichter van duurzaam ingenieurs- en adviesbureau Search, platform voor duurzaam ondernemen Duurzaamheid.nl en zakenvrouw van het Jaar 2000. Haar verhaal bestaat uit een hoop goede voorbeelden over duurzaam ondernemen die ook in haar boeken ‘De winst van duurzaam bouwen’, ‘De kracht van veranderen’ en haar nieuwe boek ‘Geld stuurt de wereld, jij bepaalt de koers’ komen.

De technieken om een huis energie-neutraal te maken zijn er al, maar voor een consument is het nog erg lastig om de weg te vinden in de veelheid aan mogelijkheden. Je hebt een bedrijf nodig voor de zonnepanelen, een ander bedrijf voor de verwarming en weer een ander bedrijf voor de isolatie. Er zijn nog nauwelijks bedrijven die dat allemaal uit handen nemen en de consument ontzorgen met een totaalpakket aan duurzame maatregelen in hun woning. In die hoek liggen veel kansen voor duurzame ondernemers.

Rakhorst legt uit dat de grootste winst in kantoorgebouwen niet in de constructie zit, maar vooral in de installatietechniek en het meubilair. Vaak worden bureaus, tapijten, gordijnen, bureaustoelen, computers en allerlei andere meubels en gebruiksvoorwerpen in een kantoorgebouw elke vijf jaar vervangen en weggegooid. Op dat moment is het vaak bijna onmogelijk om de grondstoffen uit die producten te recyclen, omdat ze vermengd zijn op een manier die het scheiden van de ruwe grondstoffen niet meer mogelijk maakt. Om dat wel mogelijk te maken, moet de productie van meubels anders. Als bij het ontwerp van een product al rekening gehouden is met het hergebruik van de grondstoffen na het gebruik, kunnen grondstoffen opnieuw gebruikt worden en levert dat grote milieuwinst. (Tip: Lees ‘Cradle to Cradle’ als je hier meer over wilt weten)

Geld stuurt de wereld, jij bepaalt de koers

Voor haar nieuwste boek onderzocht Anne-Marie de financiële wereld op zoek naar mogelijkheden rond duurzaam beleggen. Centrale vraag: hoe kunnen we via ons geld een positieve impact op de wereld en economie hebben? We blijken in Nederland ongeveer €2.300 miljard te hebben. Een hoop geld, waarmee we veel invloed kunnen hebben op een betere wereld. Dat mensen dat ook willen blijkt uit de opkomst van micro-kredieten, crowdfunding en de overstap die veel mensen maken naar een duurzame bank. Maar een flink deel van dat geld, zo’n €1.300 miljard, zit in pensioenfondsen en bij verzekeraars. Alleen heb je als werknemer geen vrije keuze voor een pensioenfonds omdat de werkgever die voor je kiest. Daardoor is er voor pensioenfondsen nauwelijks een prikkel om zich te onderscheiden en stappen te zetten richting een duurzamer samenleving. Het wordt daarom tijd dat we in Nederland vrije keus krijgen voor een pensioenfonds. Ik ben het roerend met haar eens. Het is toch gek dat ik netjes bij een duurzame bank en een groen energiebedrijf zit, maar geen verantwoord pensioenfonds kan kiezen?

Ook gaat Rakhorst in op de meetbaarheid van duurzaamheid. Je kunt nu wel aan een architect vragen om een duurzaam gebouw te ontwerpen, maar wanneer is dat gebouw dan goed? En hoe bepaal je of het ene gebouw duurzamer is dan het andere? Welke factoren neem je in overweging en hoe weeg je die? Dat kan alleen door de échte kostprijs van producten en grondstoffen te berekenen. Niet alleen de kosten van de initiële aanschaf, maar bijvoorbeeld ook de maatschappelijke kosten van de eventuele vervuiling en de kosten om het product na de gebruikstijd weer uit elkaar te halen en te verwerken tot nieuwe grondstoffen moeten worden meegenomen in de prijs. Pas als we dat soort zaken kunnen berekenen en er standaarden komen over hoe dat moet, kunnen we bedrijven en organisaties ook écht aanspreken op hoe duurzaam ze zijn.

In haar nieuwe boek komen tal van (financiële) experts aan het woord en worden voorbeelden gegeven van bedrijven als ASN Bank, toezichthouder DNB, beleggers als BlackRock, fondsen als Triodos-MeesPierson en methoden als Sustainalytics.

De toekomst van duurzaam ondernemen

Voor mij was het de eerste keer dat ik een congres over duurzaam ondernemen bezocht. De opkomst was goed en veel van de bezoekers kennen elkaar ook al uit een van de netwerken. Het is leuk om wat concrete voorbeelden te zien van bedrijven die zich bezighouden met duurzaam of maatschappelijk verantwoord ondernemen en daar een gezond bedrijf op weten te bouwen. Wat de toekomst van duurzaam ondernemen is weet ik nog steeds niet, maar ik krijg wel steeds meer vertrouwen in die toekomst!

Remi van Beekum on LinkedinRemi van Beekum on Twitter
Remi van Beekum
Permacultuur/voedselbos @ De Hommelgaard
Permacultuur/voedselbos @ de Hommelgaard | Ondernemer @ Kiemfabriek | online communicatie voor duurzame/sociale bedrijven | gitaarmuziek | duurzaamheid | man van Cecile | vader van Emily | Eext/Drenthe