Ayurvedisch koken: 5 eenvoudige tips die ik tijdens een workshop leerde
Begin dit jaar mocht ik tijdens een workshop van Rada’s Kookstudio een middagje ‘ayurvedisch koken’. Of eigenlijk vooral ‘vedisch koken’. Vedisch slaat op de eeuwenoude Indiase cultuur, ayurvedisch is de medicinale tak van sport. Samen met een vriendin en een hele hoop andere mensen kookten we een heel buffet aan heerlijke veganistische gerechten. Dat plantaardige was speciaal voor vandaag, maar de Vedische keuken is altijd vegetarisch. En wat was het heerlijk! En niet eens zo vreselijk moeilijk. Tuurlijk, er is een kookboek. Maar verder nam ik 5 concrete tips mee naar huis die je zo direct in je dagelijkse koken kunt toepassen.
1. Geelwortel is de master der superfoods
Superfood is echt een containerbegrip geworden. Maar de geneeskrachtige eigenschappen van geelwortel zijn gewoon bewezen en staan als een paal boven water. Geelwortel, ook wel kurkuma, koenjit, turmeric, Curcuma longa, helpt daadwerkelijk mee aan het voorkomen van vervelende ziektes zoals kanker en Alzheimer. Volgens een of ander onderzoek is 3 gram kurkuma in poedervorm per dag voldoende om zo goed als ziektevrij te blijven. Dat is een behoorlijk statement, ik weet het, maar het schijnt dat op plekken waar daadwerkelijk zoveel geelwortel wordt gegeten deze ziektes amper voorkomen. Hoopgevend op z’n minst. Vers is geelwortel overigens een vlekkenmonster. Ik mocht de verse geelwortel raspen voor de hele groep. Ondanks dat ik handschoenen aan had, heb ik nog een week met gele vlekken rondgelopen. Als poeder kan kurkuma ook flink vlekken maken, maar toch minder. En bovendien: als poeder is kurkuma dus net zo geneeskrachtig. Tip van Rada: meng wat versgemalen zwarte peper door je kurkuma (verhouding 1:20); hierdoor gaat het bittere wat weg én wordt alles zo’n 200 keer beter door je lichaam opgenomen!
2. Suiker nodig? Denk aan palmsuiker!
De laatste jaren lijken we met z’n allen op zoek te zijn naar de minst slechte zoetstof. Rada gebruikt tegenwoordig palmsuiker. Nog hipper dan kokosbloesemsuiker. Nee, palmsuiker heeft niks te maken met palmvet. Palmsuiker is hetzelfde als die blokken Gula Jawa die je bij de toko kunt kopen. Maar tegenwoordig kun je palmsuiker heel gemakkelijk als korrels kopen. Dat scheelt weer hakken. Het mooie aan palmsuiker is dat het ongeraffineerd is en een GI van slechts 35 heeft. Valt mee dus. Maar het mooiste aan palmsuiker is dat de plant waaruit de suiker wordt gewonnen alleen kan groeien in een biodiverse omgeving. Een goede stimulans dus voor boeren om het oerwoud in stand te houden!
3. Zorg voor alle 5 smaken in elke maaltijd
Een belangrijk onderdeel van de Vedische keuken is dat je ervoor zorgt dat je tijdens elke maaltijd alle vijf smaken te proeven krijgt. Geen umami, in het geval van de Vedische keuken gaat het om: zoet, zout, zuur, bitter en scherp. Een mooi voorbeeld is de heerlijke pinda-koriander chutney die we maakten voor bij de pakora’s. Hierin zaten pinda’s, kokos en palmsuiker (zoet), tamarindepasta (zuur), zout (zout dus…), verse peper (scherp) én een flinke bos koriander (bitter). Niet alleen smaakte deze chutney serieus fantastisch; het idee erachter is ook dat je je voller en meer voldaan voelt na een maaltijd met alle vijf smaken. En ik moet zeggen: hoewel we uiteindelijk maar een bescheiden bordje aten van alles, zat ik inderdaad heerlijk vol. Dit kun je ook heel makkelijk toepassen op andere keukens!
4. Geen ui en knoflook; of kies voor compensatie
Hier moest ik wel een beetje aan wennen. We zijn zo gewend om overal te pas en te onpas een uitje voor te fruiten of een teen knoflook doorheen te mikken. Maar de Vedische keuken gebruikt geen ui en knoflook. Dit is omdat deze planten bij veel mensen voor een opgeblazen gevoel zorgen. In plaats daarvan gebruiken ze in de Vedische keuken een soort poeder: asafoetida. Dit wordt niet voor niets in Nederland ‘duivelsdrek’ genoemd. Als je onbezonnen je neus in het potje steekt, ga je zowat over je nek. Maar een klein snufje zorgt voor dezelfde smaakboost als een gefruit uitje, maar dan zonder de gasvorming. Sterker nog: asafoetida schijnt gasvorming juist tegen te gaan. Ben je erg gehecht aan je teentje knoflook? Gebruik dan knoflook én een beetje asafoetida. Zo neutraliseer je met asafoetida de mogelijke negatieve effecten van ui en knoflook.
5. De Vedische keuken is dé oplossing voor grote moestuinen
Wie ons al wat langer volgt, weet dat we tegenwoordig een behoorlijke moestuin hebben en dat we ook een bescheiden voedselbos hebben geplant. Klinkt fantastisch en dat is het ook. Maar soms word ik wel wat zenuwachtig van alle oogst die op ons staat te wachten. Ik ben zo gewend om vanachter de tafel de weekboodschappen te bedenken… en dan ineens bepaalt de tuin wat je moet gaan koken. Ik kijk serieus een beetje op tegen deze verandering, hoe mooi ook. De Vedische keuken lijkt hiervoor een fantastische oplossing te zijn. Wat de moestuin die dag ook te bieden heeft: met wat specerijen en kruiden wordt het al snel een heerlijk gerecht. Alleen nog wat rijst erbij en klaar alweer. Zo aten we pakora’s van aubergine en wortelpeterselie (insane lekker overigens). Maar dat hadden net zo goed pakora’s met wortel, pastinaak, courgette of pompoen kunnen zijn. Laat de oogst maar komen!
