Hoe mijn ecologische voetafdruk in twee jaar tijd flink lager werd
Wie een beetje into eco is, heeft wel eens gehoord van de ecologische voetafdruk. Je voetafdruk is kort door de bocht de ruimte die je door je consumptiepatroon inneemt op de Aarde. Wat de Aarde ons te bieden heeft, is nu eenmaal niet oneindig. En als we allemaal meer gebruiken dan dat er eigenlijk is, putten we de Aarde steeds verder uit. Ik was wel benieuwd of mijn ecologische voetafdruk na twee jaar voortschrijdend inzicht flink afgenomen zou zijn. Tijd voor een test en eventueel tips voor nog verdere verkleining in de toekomst.
Wat is een eerlijke voetafdruk?
Om te beginnen even waarom je je sowieso druk zou kunnen maken om je voetafdruk. Mondiaal gezien gebruiken we gewoon veel meer van de Aarde dan dat de Aarde zelf weer kan aanmaken. Vandaar ook het bestaan van Earth Overshoot Day (ook wel Ecological Debt day): de dag waarop dat de mensheid in dat kalenderjaar meer van de Aarde verbruikt heeft, dan dat onze planeet kan produceren en verwerken. Vanaf dat moment is het in feite destructie. In 1981 was deze dag nog ergens in december. In 2017 was het al zover in 2 augustus. Het gaat dus niet helemaal goed.
En hoe zit het dan met die ecologische voetafdruk? Daarvoor is een maat bedacht: de mondiale hectare. Hierin zit alles verwerkt, van landbouwgrond tot de benodigde hoeveelheid bos voor de absorptie van CO2-uitstoot. Volgens de meest recente cijfers die ik kan vinden is er op dit moment 1,8 mondiale hectare per mens beschikbaar (en dat wordt natuurlijk minder, hoe meer de bevolking blijft groeien). Wereldwijd gebruiken we echter gemiddeld 2,7 mondiale hectare. In Nederland zitten we gemiddeld op 6,3! De gemiddelde Nederlander heeft dus eigenlijk 3,5 aardbollen nodig. Het kan nog erger, in de VS bijvoorbeeld. Maar van wijzen naar anderen is nog nooit iemand beter geworden. Tijd om zelf aan de slag te gaan dus.
Mijn ecologische voetafdruk in 2015
Voor het uitrekenen van je eigen ecologische voetafdruk zijn heel veel online tools beschikbaar, die elk natuurlijk maar een globaal beeld geven en heus ook hun foutjes hebben. Maar ze geven wel een goed beeld. Voor mijn test gebruik ik de Voetafdruktest van de Natuur en Milieufederaties in Nederland. Goed dan, daar gaan we voor 2015.
De eerste vragen gaan over wat ik eet en drink. In 2015 was ik nog geen veganist. Ik at wel weinig vlees, maar compenseerde lekker met kaas en yoghurt. Ook krijg ik best confronterende vragen over de hoeveelheid frisdrank en alcohol die ik toen dronk. Tsja, water uit de kraan is uiteindelijk het meest eco natuurlijk… Damn, alleen voor eten heb ik al 1,6 hectare nodig…
Dan mijn reisgedrag. Niet helemaal eerlijk, want juist in 2015 ging ik heel atypisch 3 keer met vakantie, waarvan twee keer met het vliegtuig binnen Europa. Maar goed, eerlijk is eerlijk… Dit gaat niet goed komen. Qua woon-werkverkeer kan ik even flink scoren gelukkig, want ik werk vanuit huis en kom voor werk echt bijna nooit buiten de deur.
Ook het aantal spullen dat ik koop is van belang. Daar let ik inmiddels veel beter op. Het is wel wat lastig om terug te halen hoe dat in 2015 was, maar ik weet dat ik toen in ieder geval veel meer kleren kocht. En ten slotte komt ook nog mijn huis en energieverbruik langs. Eens die jaarnota erbij zoeken… We hadden niet heel 2015 zonnepanelen, maar wel groene stroom. Hier zie ik een enorm verschil met de gemiddelde Nederlander (per thema krijg je een tussenstand en een vergelijking met het gemiddelde). Interessant om te zien dat dat zo veel uitmaakt!
Na flink wat peinzen krijg ik mijn resultaat over 2015 te zien (met een beetje een slag om de arm wellicht): 4,44 hectare. Nog niet eens zo’n slecht resultaat. Maar eigenlijk dus wel te hoog.
Mijn ecologische voetafdruk in 2017
In de tussentijd is er wel wat gebeurd. We hebben zonnepanelen. Ik ben (zo goed als) veganist geworden. Ik probeer (nog) minder kleding te kopen en begin te wennen aan rondsnuffelen in kringloopwinkels voor zowel kleding als meubels. Ook probeer ik te letten op het seizoen bij het kopen van groente en fruit (dat vind ik nog wel lastig). En onze moestuin deed het dit jaar stukken beter dan in 2015. Bovendien ging ik nu maar één keer met vakantie en wel met de auto naar Duitsland. Ik zie het rooskleurig in. Anderzijds moesten we wel zowel onze oven als vaatwasser vervangen… En ik ga vaker met de trein, omdat ik een wekelijkse cursus volg in de stad. Ik ga er weer voor zitten en hoop dat mijn bewustere levensstijl in ieder geval enigszins zichtbaar blijkt…
3,53 hectare. Dus nog steeds 2 keer te veel. Ik moet zeggen, ik was een beetje teleurgesteld. Maar ik zie nu ook dat het feit dat we een overheid met ambtenaren hebben al 1,12 hectare opgebruikt. Zo wordt het behalen van 1,8 hectare wel heel lastig natuurlijk. Als je die 1,12 hectare negeert, zou je kunnen stellen dat ik van 3,32 naar 2,41 heb gegaan is slechts twee jaar tijd (en met behoorlijk weinig moeite): een afname van ruim 27%. En dat klinkt dan toch wel weer mooi.
Mijn ecologische voetafdruk nog verder verlagen
Met het effect van al die enthousiaste ambtenaren verwacht ik niet dat ik met deze berekeningsmethode ooit de 1,8 hectare ga halen. Maar ik kan nog zeker wat doen. Een deel hangt wat af van ons toekomstige nieuwe huis. In dit nieuwe huis (bestaande bouw overigens) willen we als het even kan van het gas af en bovendien een enorme moestuin aanleggen, zodat we veel meer eigen groente en fruit kunnen eten. Ook wordt onze volgende auto een elektrische. En weet je wat, laat ik ook gewoon eens investeren in een nieuwe (tweedehandse?) regenbroek, zodat ik ook bij regen wat sneller de fiets pak. Het is ook een mindset waar je steeds een stapje verder in kunt zetten.
Nog een fantastische tip trouwens: klimaatcompensatie voor je vakantie. Dit kun je bijvoorbeeld berekenen bij Trees For All. Zo blijkt het compenseren van onze autovakantie naar Duitsland maar 2,50 euro te kosten. Zo duur is een schoon geweten niet! Maar voorkomen is beter dan genezen. Of laat het iemand anders oplossen bijvoorbeeld. Steeds meer energieleveranciers betalen de klimaatcompensatie van hun eigen gas. Zeker de moeite waard om te checken of jouw energieleverancier dat ook doet!
In 2019 hoop ik daarom via dezelfde tool op een nog lager getal te komen. Kleine kink in de kabel: een grotere kavel betekent ook een grotere voetafdruk. Maar ja, als we daar dan wel een flink aantal bomen op planten… zijn we binnen no time zelfs eco-positief. En anders kiezen we voor dat laatste restje voor klimaatcompensatie. Hmmm, binnenkort maar eens uitrekenen.
En jij? Hoe groot is jouw ecologische voetafdruk? Wat ben je van plan te gaan doen om die te verkleinen? En heb je nog tips voor mij?
