Onderweg naar meer compassie stap 3: Compassie voor jezelf
Er zijn in mijn leven drie belangrijke bewustwordingsmomenten geweest. Het eerste was het besef dat het heelal met alle sterren er altijd is. Als kind dacht ik dat de maan en sterren aan gingen als het donker werd en weer uit bij licht. Het was een bijzonder besef dat de sterren er overdag ook waren, maar dat ze door het licht niet zichtbaar waren. Het tweede moment was, dat de natuur niet buiten mijzelf bestond, maar dat ik een onderdeel was van die natuur. En het derde was dat het feit dat ik gepest werd op de lagere school niets voor mij hoefde te betekenen. Ik had er recht op om te bestaan, omdat ik op deze aarde was geboren. Daar kon het gepest niets aan veranderen.
Deze momenten zijn niet uniek voor mij. Heel veel mensen maken dergelijke momenten mee, die bepalend kunnen zijn voor hun bestaan. Karen Armstrong vertelt in de derde stap van haar boek Compassie over haar goede vriend Albert Friedlander die als kind het nazisme overleefde door zich niets aan te trekken van de antisemitische propaganda, maar als achtjarig kind een lijst op te stellen van al zijn goede eigenschappen en talenten en deze lijst steeds in gedachten hield bij alle ellende die hem overkwam. Zijn stelling was dat je niet van anderen kunt houden, als je niet van jezelf houdt.
De derde stap naar compassie is daarom om te leren compassie te hebben voor jezelf. Om dat te kunnen is zelfkennis belangrijk. Het heeft weinig zin om alleen fouten te zien bij anderen; iedereen maakt fouten en heeft minder prettige eigenschappen, ook wij zelf. Maar het is ook weer niet nodig om gebukt te gaan onder gemaakte fouten. Neem de verantwoordelijkheid voor die fouten en, als het even kan, bekijk jezelf met humor.
Waarom zijn wij soms onaangenaam, boos en jaloers? Volgens Karen ligt de bron nog steeds in het reptielenbrein, waar angst een centrale plaats inneemt. Angst om verworvenheden te verliezen of angst voor pijn of ongelukkigheid. Angst maakt ons behoedzaam en achterdochtig en zorgt ervoor dat we ons terugtrekken van de ander. Angst is daarentegen wel een gevoel dat ons verbindt met die anderen: iedereen is wel ergens bang voor, al was het maar voor spinnen.
Hoe kun je er voor zorgen dat die angst niet de overhand krijgt in je bestaan? Het allerbelangrijkste is dat je jezelf kunt oefenen in het hebben van liefdevolle gedachten. Iedereen wordt geconfronteerd met pijnlijke momenten en verdriet, dat hoort bij het bestaan op aarde. Een goede oefening volgens Karen is om nog eens terug te denken aan een verdrietig moment in je leven en het gevoel van toen te herbeleven. Vervolgens stuur je een vriendelijke, aanmoedigende boodschap naar je vroegere zelf.
Daarnaast kun je jezelf oefenen in compassievolle gedachten door liefdevolle meditatie. Dat hoeft niet door in een yogahouding te gaan zitten. Het kan ook onderweg naar je werk, of op elk ander moment dat je even tijd over hebt. Laat je gedachten enige momenten leiden door gevoelens van liefde. Maak er een gewoonte van om dit regelmatig te doen en je gaat merken dat je er door verandert.
Weet je niet zo goed hoe dat aan te pakken, begin dan om zowel ’s morgens bij het wakker worden als ’s avonds voor het inslapen de 5 Reiki-principes in gedachten te nemen: Vandaag ben ik niet boos, vandaag maak ik me geen zorgen, vandaag ben ik dankbaar, vandaag doe ik mijn werk met plezier, vandaag ben ik vriendelijk voor anderen. Als Reiki-meester kan ik je verzekeren, dat je basisgedachten hierdoor positiever worden. Karen stelt voor om pas verder te gaan met de volgende stap als de basis is gelegd voor een gezond, realistisch oordeel over jezelf en als de liefdevolle meditatie een vast onderdeel van je dag is geworden. Werk aan de winkel, dus!
In de serie ‘Compassie in 12 stappen volgens Karen Armstrong’:
