Onze tuin is niet al te groot. Er staat een klein schuurtje, we hebben een terras, een paar struiken, een pergola met wat klimplanten en een paar meter gras. Veel plek voor een groentetuin was er dus niet. Maar we vonden het toch leuk om wat eigen groente en kruiden te verbouwen. Met wat creativiteit, een paar planken en wat potten komen we inmiddels een heel eind en oogsten we elke zomer lekkere biologische groenten uit eigen tuin. Hier mijn tips hoe je in een kleine tuin toch groente kunt kweken.

Tip 1: Begin binnen

Veel groente kun je zowel buiten als binnen zaaien. Doe je het binnen dan kun je vaak al in maart beginnen, terwijl je buiten vaak een maand langer moet wachten. Daardoor kun je eerder oogsten en in sommige gevallen kun je daardoor op hetzelfde stukje grond nog een keer iets anders verbouwen in hetzelfde jaar. Zo spreid je de oogst beter en heb je meer opbrengst van je kleine tuintje. Het beste kun je werken met turfpotjes. Die kun je later met potje en al in de tuin ingraven, omdat de wortels van je plantje er gewoon doorheen groeien als ze sterk genoeg zijn. Schep de potjes tot de rand toe vol aarde, zodat je ze straks ook helemaal in de tuin in kunt graven. Anders blijf je van die randjes zien om je planten heen. Zet de turfpotjes in een kweekbak (een kleine kas voor in de vensterbank), zodat ze wat warmer worden en beter beschermd zijn. De truc is vervolgens om goed te timen wanneer je plantjes er klaar voor zijn om naar buiten te gaan. Ben je te vroeg dan krijgen ze het een paar weken koud buiten, ben je te laat, dan hebben ze binnen al even honger gehad. Het beste moment lijkt te zijn als de eerste worteltjes door de turfpotjes komen.

Tip 2: Kruiden in potten

Koop bij het tuincentrum een handjevol aardewerken bloempotten. Je moet potten met een gat onderin hebben, anders stromen ze vol als het veel regent. Die zijn perfect om zelf kruiden in te kweken. Het helpt om wat verschillende maten te kopen omdat sommige kruiden een stuk harder groeien dan anderen. De oregano, tijm en munt gaan in kleine potten, bieslook en krulpeterselie hebben al wat meer ruimte nodig en de dille heeft de grootste bloempot. Doordat de kruiden in potten zitten kun je ze makkelijk verplaatsen. Als we bezoek krijgen en wat extra ruimte op het terras nodig hebben, zet ik gewoon even een paar potten verderop. En als het in de zomer erg heet wordt zet ik kruiden zoals munt en peterselie even in de schaduw. Daarnaast krijg je door de pot nauwelijks onkruid tussen de kruiden, wat wel zo fijn is als je de blaadjes door je eten staat te knippen. Aardewerken potten warmen door de zon op, zodat de planten wat warmer worden en sneller groeien. Een nadeel van potten is dat je wel vaker water moet geven. Ga je in een warme periode een paar weken op vakantie, dan moet je ze echt in de schaduw zetten of zorgen voor planten-oppas. Veel mensen kweken ook basilicum of bladpeterselie buiten in potten. Maar bij ons vlak aan zee waaien die vaak stuk. Daarom zet ik dat soort kruiden binnen in een pot zonder gat in de bodem.

Tip 3: Bouw een groentebak

Door je groentetuin een beetje op te hogen, kun je makkelijker werken en krijg je minder snel ongedierte in je moestuintje. Je kunt gewoon vier geïmpregneerde planken kopen en in een rechthoek aan elkaar schroeven en in je tuin leggen. Daar schep je aarde in en je verhoogde groentebak is klaar. De meeste groenten hebben maar 15 tot 20 centimeter aarde nodig en als je de bak van onderen niet dichtmaakt kunnen ze sowieso dieper. Maar met bijvoorbeeld aardappelen moet je daar wel even rekening mee houden. Bij ons in de tuin stond al een muurtje als afscheiding tussen het terras en het gras. Dat muurtje heb ik gebruikt als basis, zodat ik slechts aan twee kanten planken hoefde te maken. Doordat de muur iets hoger is, houdt hij de planten wat uit de wind en warmt de muur zelf wat op door de zon.

Let er bij een groentebak op dat je de groenten niet te vol zaait. Het eerste jaar hadden wij in ons enthousiasme wat veel planten dicht op elkaar gezaaid, waardoor ze elkaar het licht en voedingsstoffen ontnemen. Daardoor duurt het langer tot je kunt oogsten en blijven sommige groenten wat kleiner. De bietjes, pastinaken en rucola waren een groot succes!

Tip 4: Verbouw tomaten en pepers in potten

Tomaten en pepers houden van een warm klimaat. In Nederland kun je ze ook verbouwen, maar dan moet je ze wel wat extra aandacht geven. Gelukkig groeien ze omhoog en kun je veel oogsten van een vrij kleine plant. Vooral de pepers zijn een tip, omdat je van één plant met een beetje geluk 20 jalapeños en chilipepers kunt plukken. En vaak zijn ze ook niet allemaal tegelijk klaar, maar mooi verspreid over een periode van ongeveer een maand. Tomaten en pepers kweek je ook eerst in een turfpotje binnen. Maar voordat je ze buiten zet kun je ze het beste verpotten in goedkope plastic bloempotten met een diameter van 15 a 20 centimeter. Daarin zet je ze in de vensterbank zodat ze lekker warm binnen doorgroeien. Koop wat bamboestokken (tokonstokken) van ongeveer een meter zodat je elke plant kunt begeleiden om mooi omhoog te groeien. Pas als het buiten definitief mooi weer wordt en de planten binnen misschien al 70 centimeter hoog zijn, verhuis je de potten naar buiten. Zet ze daar op een beschutte warme plek. Bijvoorbeeld voor een muur op het zuiden. En let op de uitlopers in de ‘oksels’ van de takken. Die uitlopers moet je af en toe verwijderen. Zo zorg je dat alle energie naar de tomaten of de pepers gaat en niet naar onnodige extra takken.

Tip 5: Gebruik de hoogte

In een kleine tuin heb je weinig oppervlakte. Daarin is het slim om te kijken wat je in de hoogte kunt doen. Schuttingen, pergola’s, trellisschermen en bloembakken zijn je beste vrienden. Een trellisscherm (klimrek) is eenvoudig aan je schutting te maken en zorgt ervoor dat klimplanten meer houvast hebben als ze tegen de schutting klimmen (hier een uitleg over hoe je zo’n klimrek zelf bouwt). En een pergola midden in je tuin geeft klimplanten nog meer mogelijkheden en geeft gek genoeg juist het gevoel dat je tuin groter is. Aan de schuttingen hangen bij ons balkonbakken met kruiden erin. Met name kleinere kruiden als peterselie, tijm en oregano doen het prima in bloembakken. De tijm en oregano bloeien ook prachtig!

Tip 6: Biologische groente is lekkerder

Het is een open deur. Maar als je na al je moeite je tanden in een zelfverbouwd stuk groente zet, smaakt het nóg lekkerder als het biologisch is. Je weet dan zeker dat er geen bestrijdingsmiddelen of andere rommel in zit en je oogst puur is. Koop daarom alleen biologische zaden, plantjes en aarde voor in je tuin.

Remi van Beekum

Permacultuur/voedselbos @ De Hommelgaard

In het dagelijks leven is Remi als Kiemfabriek vooral interim marketeer voor bedrijven en organisaties die de wereld wat mooier maken. Soms rond strategie of management en soms met de handen aan de knoppen in bijvoorbeeld campagnes. Thuis heeft Remi samen met Cecile en Emily een eigen voedselbos en permacultuurproject de Hommelgaard in een klein dorpje in Drenthe. Veel artikelen zijn vooral daarop geïnspireerd.