Veel mensen willen bijen of andere insecten in hun omgeving helpen met een bijenhotel en gaan op zoek naar tips. Mede daarom is mijn artikel ‘Zelf een bijenhotel maken dat écht goed werkt; stappenplan en veel uitleg’ op deze site een van de best gelezen artikelen. Maar ik krijg ook nog een hoop vragen over bijenhotels. In onderstaand blog zal ik een hoop vragen die ik in de loop der tijd heb gehad beantwoorden.

Moet een bijenhotel perfect zijn om goed te werken?

Een imperfect bijenhotel werkt vaak ook prima. Dus laat je niet gek maken door dit blog of andere dingen die je over bijenhotels leest. In de natuur komen ook geen perfect geboorde nestgangen in de perfecte houtsoort op de ideale locatie voor. Dus als je bijvoorbeeld net niet de ideale houtsoort hebt of je boor is net te kort, dan heb je nog steeds een goede kans dat er gewoon solitaire bijen in je hotel komen nestelen.

Wat is verschil tussen een bijenhotel en een insectenhotel?

Een bijenhotel is primair bedoeld om bijen aan nestplek en schuilplek te helpen; een insectenhotel heeft meestal als doel om meerdere soorten insecten te voorzien in schuilplek en nestplek. Maar in de praktijk worden de twee termen vaak door elkaar gebruikt. Verder nestelen in goede bijenhotels naast solitaire bijen meestal ook solitaire wespen (sluipwespen, goudwespen enz). Insectenhotels die bedoeld zijn om allerlei insecten te huisvesten werken vaak slecht, omdat elke groep insecten andere wensen heeft. Pissebedden willen bijvoorbeeld een vochtige schaduwrijke plek, oorwormen willen droog en schaduwrijk en bijen willen juist zonnig en droog. Dus vanuit praktisch oogpunt is het eigenlijk onzin om die allemaal in één insectenhotel te huisvesten. Beter is het om meerdere kleine kleine insectenhotels te maken per soort en die op een plek te plaatsen die past bij de soort.

Wat zijn solitaire bijen?

In Nederland komen zo’n 350 soorten bijen voor. De bekendste is de door imkers gehouden honingbij die in volken leeft. Daarnaast zijn er zo’n 30 soorten hommels die ook in volken leven. Honingbijen en hommels zijn dus sociale bijen. De rest, zo’n 320 soorten dus, zijn solitair. Ze leven alleen. Er is dus geen koningin. Wel zijn er mannetjes en vrouwtjes. De vrouwtjes maken in hun eentje nestjes met daarin voedsel (vooral stuifmeel) en eitjes.

Wat is de essentie van een bijenhotel?

Veel mensen denken bij een bijenhotel vooral aan een grote kast waar dan van alles in gelegd wordt. Maar in essentie gaat het niet om de kast, maar om de nestblokken. Een nestblok is een blok hout waarin een hoop gaten geboord zijn. En dat is in essentie al een bijenhotel. De kast is optioneel, al helpt die wel op de blokken droog en zonnig te plaatsen. Het meeste werk zit in het boren van mooie gladde nestgangen. En dat is ook waar veel goedbedoelde bijenhotels mislukken. Zorg altijd voor goede gladde boorgangen.

Nestelen alle soorten solitaire bijen in bijenhotels?

Nee, de meeste solitaire bijen nestelen onder de grond. Slechts zo’n 60 van de ongeveer 350 soorten bijen in Nederland nestelt boven de grond en slechts een deel daarvan nestelt in bijenhotels.

Zijn de bijen in een bijenhotel gevaarlijk?

Nee, bijen in een bijenhotel zijn niet gevaarlijk. Bijen zijn, net als wespen en mieren angeldragers. Dus de vrouwtjes hebben een angel. Maar veel soorten zijn zo klein dat ze met die angel niet door onze huid heen kunnen prikken als ze zouden willen. Daarnaast zijn ze solitair. Dat betekent dat ze zelf, in hun eentje, voor nageslacht moeten zorgen. Een groot wezen als een mens steken is een groot risico voor een klein bijtje. Want als ze dat niet overleeft, is er geen nageslacht. Bij sociale soorten (die niet in een bijenhotel nestelen) zoals de honingbij, de hommel en een paar bekende wespensoorten ligt dat anders. Daar worden de genen door de koningin doorgegeven. Dus als een werkster sterft bij het verdedigen van het nest, helpt ze de genen door te geven. Maar ook bij sociale soorten word je niet snel gestoken. Hommels zijn bijvoorbeeld de knuffelberen onder de bijen. Als je ze per ongeluk tegenkomt, zullen ze normaal gesproken gewoon wegvliegen, omdat ze veel te druk zijn om zich met mensen bezig te houden.

Is een bijenhotel geschikt in een tuin met kinderen?

Ja, bijenhotels zijn erg geschikt voor kinderen. Zoals hierboven beschreven zijn solitaire bijen compleet ongevaarlijk. Je kunt dus gewoon voor de ingang van een druk bijenhotel gaan staan om te kijken. De bijtjes zullen om je heen vliegen en soms zelfs even op je landen of per ongeluk tegen je aanvliegen. Zo kun je met kinderen prachtig hun gedrag bestuderen en bijvoorbeeld kijken hoe een metselbij heen en weer vliegt met stuifmeel en de nestgang dicht metselt.

Welke diameter moeten de gangen van een bijenhotel zijn?

Het beste kun je vooral gangen boren van 5, 6, 7 en 8 mm breed. Dat zijn de diameters die de meest voorkomende soorten solitaire bijen in Nederland en België (die überhaupt van bijenhotels gebruik maken) gebruiken. Er zijn ook hele kleine soorten en hele grote soorten. Dus als je wilt kun je alle diameters tussen 2 en 12 mm boren. De aanwezige soorten verschillen per regio en per periode. Dus het is ook een optie om alles van 2 tot 12 mm te boren en vervolgens op te letten welke maten gebruikt worden en welke niet. Vervolgens voeg je af en toe nieuwe nestblokken toe met gaten in de veel gebruikte diameters.

Hoe diep moet een bijenhotel zijn?

Idealiter zijn de boorgangen van een bijenhotel minimaal 15 centimeter diep. Zo zijn de eitjes en larven die diep in de gang zitten beter beschermd tegen parasieten en vocht. Maar bij kleinere diameters zal het sowieso niet lukken zo diep te boren. Bij grotere diameters kan het wel, maar zul je aparte slangenboren moeten kopen die best duur zijn en ook snel stuk kunnen gaan bij verkeerd gebruik. Ervaring leert dat boorgangen die minder dan 15 cm diep zijn ook gewoon succesvol gebruikt worden.

Wat voor hout kun je het beste gebruiken voor een bijenhotel?

Idealiter kun je het beste inheemse hardere houtsoorten gebruiken. In hardere houtsoorten heb je minder kans op rafelen en barsten. Ook gaan nestblokken van harde houtsoorten langer mee, zodat je niet elk jaar opnieuw nestblokken hoeft te vervangen. Maar in de praktijk gebruik ik allerlei houtsoorten door elkaar en worden ze allemaal succesvol gebruikt.

Moet je het hout voor een bijenhotel ook voorbereiden?

Het beste kun je het hout eerst op maat zagen of kloven en vervolgens drogen. Boor de nestgangen pas als het hout al goed gedroogd is. Zo voorkom je dat het gaat scheuren nadat je geboord hebt en er scheuren door je nestgangen lopen. Een nestgang waar een scheur doorheen loopt zal niet gebruikt worden. Een boomschijf kan er mooi uitzien in een bijenhotel, maar gaat bijna altijd splijten. Je kunt het beter zelf in een aantal stukken zagen, dan een tijd laten rusten en dan pas boren.

Moet je de gangen van een bijenhotel met de nerf mee of dwars op de nerf boren?

Idealiter boor je dwars op de nerf omdat je daarmee gladdere boorgangen krijgt met minder kans op rafelen en scheuren. Maar het ligt ook aan het hout dat je hebt. Ik gebruik vaak resthout van klusjes elders in de tuin of in huis. Als die toevallig de nerf in de lengte hebben, boor ik ze in de lengte en dat werkt ook.

Hoe kun je de nestgangen van een bijenhotel het beste boren?

Het is belangrijk dat de boorgangen netjes en glad geboord worden, omdat bijen tere vleugels hebben en dus niet in rafelige boorgangen gaan. En dat wordt vaak onderschat. Hier zit verreweg het meeste werk bij een goed bijenhotel en is ook de belangrijkste factor in een succesvol bijenhotel.

In mijn ervaring kun je een nestblok het beste plat in een bankschroef of op een werkbank klemmen en horizontaal boren. Zo kan het zaagsel makkelijker uit de boorgang vallen. Omdat je vrij diep moet boren heb je kans dat de boor vol zaagsel loopt en te warm wordt. Daarom is het belangrijk om steeds even heen en weer te gaan zodat het zaagsel er uit kan vallen. Neem na elke boorgang even pauze zodat de boor kan afkoelen. Zeker in harde houtsoorten kan de boor erg heet worden. Daardoor kan het metaal wat zacht worden waardoor je boor bot wordt en het boren daarna erg lastig gaat. Ik boor vaak 2 of 3 gangen en wissel dan naar een andere boor. Zo kan de eerste boor afkoelen terwijl ik met de tweede verder werk. Eventueel kun je zelfs nog even met een schuurpapiertje de ingangen van de gangen glad maken.

Welke holle stengels zijn geschikt voor een bijenhotel?

Er zijn soorten bijen die liever in holle stengels dan in gaten in hout nestelen. Dus het is een goed idee om ook holle stengels aan een bijenhotel toe te voegen. Vaak wordt bamboe gebruikt omdat dat lekker stevig is en ook in grotere diameters beschikbaar is. Maar bij snoeiwerk in de tuin kun je ook andere holle stengels tegenkomen die geschikt kunnen zijn. Denk aan braam, vlier en ook Japanse duizendknoop.

Zorg altijd dat je de stengels eerst goed droogt om schimmels e.d. te voorkomen. Kies holle stengels met diameters tussen de 2 en 12 mm, maar waarschijnlijk zijn de maten tussen 4 en 8 mm het meest populair. Bij ons zijn het vooral verschillende klokjesbijen zoals de ranonkelbij die in riet van ongeveer 4 mm nestelen.

Hoe plaats je bamboe of holle stengels in een bijenhotel?

Plaats holle stengels altijd met de opening naar voren en een dichte kant naar achteren. Veel planten maken zelf ‘knopen’ waar de stengel dicht zit. Bij riet en bamboe is dat bijvoorbeeld goed zichtbaar. Maak je ze op maat, probeer dan steeds vlak bij zo’n knoop te zagen/knippen zodat je die naar achteren kunt plaatsen en een mooie lange open gang naar voren hebt. Om te voorkomen dat ze eruit waaien of door vogels als nestmateriaal geoogst worden, maak ik vaak bundeltjes die ik met een touwtje aan elkaar knoop. Of ik klem ze vast onder een nestblok van hout.

Hoe groot moet een bijenhotel zijn?

Er is geen minimale grootte voor een bijenhotel. Sterker, een groot bijenhotel is eigenlijk helemaal geen goed idee. Want in een groot bijenhotel kunnen parasieten zich makkelijker verspreiden en de hoeveelheid nestruimte moet ook in balans zijn met de hoeveelheid beschikbare stuifmeel en nectar in de naaste omgeving. In de publieke ruimte zie je soms enorme bijenhotels. Dat is educatief leuk, maar eigenlijk kun je veel beter meerdere kleine bijenhotels maken.

In onze tuin boor ik wel eens enkele gaten in tuinhout. Ook die worden gebruikt door metselbijen.

Waar kun je een bijenhotel het beste ophangen en hoe?

De beste plek voor een bijenhotel is vol in de zon uit de wind en droog. Dus pal op het zuiden. Het liefst onder een afdakje, tenzij je het hotel zelf van een dakje voorziet. Een beschutte plek met wat bomen/struiken/schuttingen/hagen in de buurt helpt, zolang die niet voor veel schaduw op het bijenhotel zorgen.

Plaats of hang je bijenhotel minimaal 50 cm van de grond. Dat helpt tegen optrekkend vocht en maakt het voor pissebedden en andere lopende insecten lastiger om het hotel te bereiken. Zelf hang ik ze bij voorkeur op ooghoogte, omdat ik ze dan het beste kan bekijken. Omdat dat voor kinderen ook leuk is kom je al snel tussen de 50 cm en 2 meter uit.

Wat is het beste moment om een bijenhotel te plaatsen?

Er is geen ideaal moment om een bijenhotel op de hangen, maar het seizoen waarin de meeste soorten solitaire bijen actief zijn loopt van april tot en met augustus. Hang je je hotel in oktober op, dan zul je dus vrij lang moeten wachten tot de eerste bezoekers komen. Zelf vind ik het maken van een bijenhotel een mooi winterklusje. In eerste instantie plaats ik een nieuw bijenhotel met maar een handjevol nestblokken erin. Vervolgens voeg ik af en toe door het jaar heen een nestblok toe als ik even tijd heb om wat gaten te boren.

Hoe lok je bijen naar je bijenhotel?

De beste manier om bijen naar je bijenhotel te lokken is met voldoende, bij voorkeur inheemse, bloeiende planten vlakbij je bijenhotel. Bijen zijn erg goed in het vinden van bloemen en vinden zo ook al snel je bijenhotel.

Waarom hebben bijen nectar nodig?

Nectar bevat veel snelle energie. Bijen hebben het vooral nodig voor hun eigen voeding.

Waarom hebben bijen stuifmeel nodig?

Stuifmeel bevat veel proteïne (eiwit). Bijen gebruiken het vooral voor hun larven. Die moeten in korte tijd hard groeien. Daarom geven solitaire bijen in een bijenhotel in elke broedcel aan elk eitje een voorraadje stuifmeel mee.

Waar moet ik verder aan denken bij een bijenhotel?

Een goed huis is niks zonder een supermarkt en een bouwmarkt in de buurt. Zo is het voor bijen ook. Veel soorten vliegen maximaal 100 meter van de nestplek om stuifmeel en nectar te verzamelen. Is er onvoldoende stuifmeel of nectar in de directe omgeving, dan hebben ze niets aan je bijenhotel. Zorg dus dat er voldoende gifvrije, verschillende, liefst inheemse, bloemen bloeien op elk moment in de naaste omgeving. Metselbijen hebben daarnaast materiaal nodig om mee te metselen. Voor veel soorten is dat kleigrond of leemhoudend zand. Woon je toevallig op klei of zand met aardig wat leem erin? Dan hoef je niks te doen. Maar als je op pure zandgrond zit, kan het slim zijn om ergens wat leem, leemhoudend zand of klei vandaan te halen en aan te bieden. En bijen moeten ook drinken, dus op warme droge dagen kan het slim zijn om ergens een schaal water neer te leggen waar ze van kunnen drinken zonder er in te vallen.

Hoe kom je aan leemhoudend zand of klei voor een bijenhotel?

Van meerdere mensen kreeg ik de vraag waar ze leem kunnen kopen. Ik heb werkelijk geen idee waar dat op kleine schaal (een bijenhotel heeft niet meer dan een paar handen vol klei of leem nodig) klei of leem te koop is. Ik raad aan een bakje (zo’n yoghurt emmertje?) mee te nemen als je op bezoek gaat bij vrienden die op klei wonen of bij een boswandeling langs een rivier. Of bezoek een bouwplaats waar gegraven wordt en vraag of ze daar een leemlaag tegenkomen waar je een emmertje van mag.

Hoe bied je leemhoudend zand of klei aan in het bijenhotel of er in de buurt?

Je kunt het leem of klei in een vakje in je bijenhotel zelf stoppen. Zelf heb ik wat leem met water tot modder gemaakt en dat in een klein kistje gegoten. Na een paar dagen drogen was het hard en kon ik het liggend in het hotel leggen. De bijen knagen er zelf vanaf wat ze nodig hebben. Er is maar weinig leem/klei nodig.

Hoe lang blijven bijen in een bijenhotel?

De meeste solitaire bijensoorten die gebruikmaken van een bijenhotel hebben een cyclus van een jaar. Afhankelijk van de soort zijn ze ergens in het voorjaar of de zomer een maand of twee actief als bij (een bioloog noemt dat de ‘imago’). Dan zie je de vrouwtjes af en aan vliegen bij hun nestplekken. In de nestgang maken ze broedcellen, vaak van ongeveer een centimeter diep. In elke broedcel leggen ze een voorraadje stuifmeel (veel eiwit) en één eitje. Vervolgens metselen ze die cel dicht en beginnen ze aan de volgende cel. Bij veel soorten komt het eitje al na enkele dagen tot weken uit en zal de larve het stuifmeel opeten. Na een tijdje verpoppen ze. Veel soorten overwinteren vervolgens als pop. Pas de volgende lente of zomer komen ze, als bij, naar buiten. Zo is de nestgang dus 10 a 11 maanden bezet geweest. De bij is slechts een week of 4 tot 6 een bij. De rest van de tijd is ze een eitje, larve of pop. Na een week of 6 zul je afgesleten bijen zien met kale plekken, lichter haar en soms gerafelde vleugels. Daarna gaan ze dood.

Wanneer komen de bijen uit hun nestgangen?

Bij de meeste soorten kan het bijna een jaar duren voordat een nieuwe bij uit de nestgang komt. Zoals hierboven beschreven leven ze bijna een jaar als ei, larve en pop in de broedcellen. Omdat elke bijensoort een andere actieve periode heeft, zul je zien dat er altijd nestgangen bezet zijn. Ranonkelbijen zijn bijvoorbeeld pas actief als de rosse metselbij al klaar is met het seizoen. Daardoor kan het lijken alsof het niet goed gaat en de bijen nooit uit de gangen komen.

Heeft een bijenhotel onderhoud nodig of moet je het schoonmaken?

Een bijenhotel heeft nauwelijks onderhoud nodig. Bijen knagen zelf hun weg naar buiten uit de nestgangen. En vaak worden nestgangen daarna weer opnieuw gebruikt. De nieuwe bij zal de gang dan zelf schoonmaken/open knagen. Sommige soorten kunnen dat jaren doen. Anderen zijn kritischer.

Als je het idee hebt dat een nestblok niet of nauwelijks meer gebruikt wordt, kun je het het beste buiten het seizoen uit je bijenhotel halen en op een plek in de schaduw (maar droog) leggen. Zo kunnen eventuele laatste bijen er nog uit komen, maar zullen er geen nieuwe bijen meer in nestelen. Met oude holle stengels kun je hetzelfde doen.

Controleer verder vooral de constructie en de palen af en toe. Staat je bijenhotel met palen in de grond, dan kunnen die palen na een aantal jaren slecht worden bijvoorbeeld.

Waarom zit er gaas voor sommige bijenhotels?

Voor spechten en sommige andere vogels is een bijenhotel een soort snackbar. Een specht kan in hele korte tijd erg veel nestgangen kapot maken en leeg eten. Ook mezen schijnen dat te doen, al heb ik dat hier nog nooit gezien. Daarom is het verstandig om gaas voor je bijenhotel te spannen. Omdat spechten lange snavels met lange tongen hebben, kun je het gaas het beste minimaal 5 centimeter voor de nestblokken spannen.

Welke maaswijdte gaas kun je het beste gebruiken om je bijenhotel te beschermen?

Kies kippengaas met een maaswijdte van 12,5 mm tot 20 mm. Zelf heb ik gaas van 12,5 mm gebruikt. Dat werkt prima om vogels tegen te houden. Maar ik zie wel dat sommige grotere bijensoorten wat moeite hebben om er doorheen te vliegen. Daarom wil ik het eigenlijk nog eens vervangen door gaas met een maaswijdte van 20 mm. Maar dat is niet makkelijk verkrijgbaar.

Waarvoor zijn dennenappels en houtwol in insectenhotels?

Zoals bij de vraag ‘Wat is verschil tussen een bijenhotel en een insectenhotel?’ beschreven geloof ik niet meer in het nut van een insectenhotel waarmee je verschillende soorten insecten tegelijk probeert te helpen. Deels omdat sommige ingrepen simpelweg niet werken, deels omdat verschillende insectensoorten andere wensen hebben qua zon/schaduw/vocht enz en dus niet samen in één hotel kunnen. Maar dennenappels en houtwol worden soms toegevoegd om lieveheersbeestjes en oorwormen schuilplek te bieden. Ik heb ze er zelden gezien en zie alleen soms spinnen schuilen tussen dennenappels. Houtwol kan oorwormen helpen, maar dan in de schaduw in bijvoorbeeld een oorwormenpot.

Waarvoor zijn houtsnippers en takjes in bijenhotels?

Voor bijen zijn houtsnippers en takjes zinloos als nestplek. Wellicht dat er af en toe een spin of ander kriebelbeestje in schuilt, maar in een bijenhotel zijn takken en houtsnippers eerder schadelijk dan nuttig.

Werkt zo’n vlinderkastje in een insectenhotel?

Nee, vlinderkastjes met zo’n verticale gleuf werken niet. De vlinderstichting geeft aan dat ze niet werken. De enige uitzondering is als je in de winter op zolder of in de schuur per ongeluk een overwinterende vlinder verstoort waardoor die te vroeg wakker wordt. Zet die dan snel in de kou buiten in zo’n kastje. Daar zitten ze droog. En de kou zorgt er dan voor dat ze snel weer in winterrust gaan. Maar een vlinder zal in principe niet zelf vrijwillig in zo’n kastje kruipen.

Waarvoor zijn stenen in insectenhotels?

Stenen worden normaal niet gebruikt als nestmateriaal in bijenhotels en zijn daarom in de basis niet nuttig in een bijenhotel. Vaak worden van die bakstenen met rechthoekige gaten in insectenhotels gedaan. Maar die worden dus niet gebruikt. De uitzondering is wellicht dat er een paar soorten muurwespen zijn die nog wel eens willen nestelen in boorgaatjes in steen. Zeker in gebieden met meer steen (Limburg? Delen van België?) zou je kunnen proberen gaatjes (vermoedelijk ook weer 4 tot 8 mm) te boren in baksteen en die in je hotel toe te voegen. Maar of dat werkt weet ik niet zeker. De meeste soorten zullen de steen voorbij liegen en naar de houten blokken gaan.
Een steen in je bijenhotel kan trouwens wél nuttig zijn vanwege de warmte. Een steen in de zon warmt lekker op in de ochtendzon. Koudbloedige insecten kunnen dus op de steen gaan zitten om zich ‘s morgen op te warmen. Ook kan de steen in de avond warmte afgeven aan de rest van de kast.

Hoe weet ik of een insectenhotel uit de winkel goed is?

De meeste insectenhotels en bijenhotels in de winkel zijn goedkope troep die niet of nauwelijks werken. Maar er zijn natuurlijk uitzonderingen. Ik raad aan te letten op:

• de boorgangen, zijn die (vooral) 5 tot 8 mm en zijn ze netjes geboord zonder rafels?
• de bamboe of stengels, zijn die (vooral) 4 tot 8 mm, glad van voren en dicht van achter?
• de diepte, heeft het kastje een redelijke diepte van liefst 15 cm, maar ten minste 10 cm?
  het materiaal, is het onbehandeld?
• is het hotel vooral gevuld met nuttig nestmateriaal zoals nestblokken met boorgangen en holle stengels? Of zit er allemaal onzin in om het hotel lekker goedkoop vol te laten lijken?

Meer tips over het kopen van een bijenhotel kun je hier lezen

Welke planten helpen in de buurt van een bijenhotel?

Solitaire bijen vliegen meestal niet verder dan zo’n 100 meter van hun nestplek om stuifmeel te verzamelen en nectar te drinken. Dus is voldoende divers aanbod van bloeiende planten in de nabije omgeving cruciaal voor het slagen van je bijenhotel. De lijst mogelijkheden is eindeloos en het gaat wat ver om dat allemaal hier op te sommen. Maar in mijn ervaring bloeit er vooral in tuinen tussen mei en juli al veel. Vaak is het vooral slim om te kijken naar maart-april en naar augustus-november en planten toe te voegen die dan bloeien.

In dit artikel vind je suggesties voor bloeiende planten voor bijen in het vroege voorjaar (link volgt binnenkort) en in dit artikel voor bloeiende planten voor bijen voor de nazomer en herfst. Verder kan het enorm helpen als je je gazon minder maait. Al snel zullen madeliefjes, klavers, pinksterbloemen en paardenbloemen in je gazon verschijnen. Allemaal leuke en nuttige inheemse planten die erg waardevol zijn voor insecten. Een mogelijkheid is om het gazon in delen te maaien. Kies bijvoorbeeld een strook die je slechts 2 keer per jaar maait, eind mei en september en maai de rest wel vaker.

Waarom komen er geen bijen in mijn bijenhotel?

Er kunnen veel redenen zijn waarom er geen bijen in een bijenhotel komen. Enkele veelvoorkomende redenen:

• Bijen hebben het hotel nog niet ontdekt, je moet gewoon geduld hebben.
• In de omgeving komen erg weinig geschikte bijensoorten voor, ook dan moet je geduld hebben, soms verschijnen ze ineens alsnog.
• Het seizoen is er nog niet, je kunt de meeste activiteit verwachten tussen mei en juli. Van september tot maart zal er nagenoeg geen activiteit zijn.
• Er zijn niet voldoende bloeiende bloemen in de buurt.
• De geboorde gaten zijn overhaast en daardoor rafelig geboord.
• De gaten in het hout of in de holle stengels zijn niet van de juiste afmeting. Vooral bij bijenhotels uit de winkel zijn die vaak veel te groot.
• Het bijenhotel hangt niet goed. Hang het altijd in de zon, waar mogelijk pal op het zuiden. En zo veel mogelijk uit wind en regen.

Andere vragen over bijenhotels?

Heb je nog steeds geen antwoord op je vragen over bijenhotels? Dan raad ik aan eerst dit artikel goed te lezen. Staat het antwoord daar ook niet in, laat dan hieronder een reactie achter.

Remi van Beekum

Permacultuur/voedselbos @ De Hommelgaard

In het dagelijks leven is Remi als Kiemfabriek vooral interim marketeer voor bedrijven en organisaties die de wereld wat mooier maken. Soms rond strategie of management en soms met de handen aan de knoppen in bijvoorbeeld campagnes. Thuis heeft Remi samen met Cecile en Emily een eigen voedselbos en permacultuurproject de Hommelgaard in een klein dorpje in Drenthe. Veel artikelen zijn vooral daarop geïnspireerd.