Klimplanten, zoals clematis, kamperfoelie, passiebloem, klikroos en blauweregen, kunnen een schutting of muur in de tuin opvrolijken met een hoop mooie bloemen. Maar vaak hebben ze wel een beetje extra steun nodig bij dat klimmen. Clematis is bijvoorbeeld een klim-kluns. Dapper schiet er een armpje uit de plant omhoog om te zoeken naar steun een eindje hogerop. Maar als die steun niet op tijd gevonden wordt, zakt het armpje door zijn groeiende gewicht weer omlaag waar het uiteindelijk een grote knoop vormt. Wil je een mooie clematis in je tuin, dan zul je hem dus een beetje moeten helpen met klimmen. De makkelijkste manier om dat te doen is met een geschikt trellisscherm. Met dit stappenplan maak je zelf in ongeveer een uur een trellisscherm voor een clematis. Voor andere klimplanten werkt het met een paar aanpassingen ook.

Materiaal, afmetingen en maaswijdte trellis

Trellisschermen bestaan in allerlei soorten en maten. In de tuincentra vind je ze vaak van houten latjes, gaas of gevlochten betonijzer. Je klimplant maakt dat niet zoveel uit. Maar het oog wil ook wat. En ik vind een houten schutting vaak al een raar rechthoekig ding, dus probeer dat juist wat te doorbreken. Vandaar dat ik liever met bamboe werk en het trellisscherm niet rechthoekig maar in de vorm van een trapezium maak. Een trellisscherm in diamantvorm kan ook, maar is meer werk. Koop je een trellis voor je klimplant, dan ben je snel 50 tot 100 euro verder. Zonde, want als je het zelf maakt kan het ook voor een tientje en kun je hem helemaal naar jouw smaak zelf maken.

Voordat je begint, moet je wel even uitzoeken wat je plant nodig heeft. Wingerd en klimhortensia zijn bijvoorbeeld goed zelfhechtend. Een trellischerm is dan eigenlijk helemaal niet nodig. Een Toscaanse jasmijn (Trachelospermum jasminoides) heeft wel een klimrek nodig, maar de maaswijdte mag best groot zijn. En een Clematis (Bosrank) heeft zeker steun nodig en het liefst ook met een vrij kleine maaswijdte. Anders moet je straks alsnog telkens de nieuwe scheuten van je clematis leidden of vastknopen. Check ook de groeilengte van je plant. Sommige clematissen kunnen wel 5 meter hoog groeien, anderen maar 1,5 meter. De eerste heeft natuurlijk een grotere trellis nodig dan de tweede. Onderstaand stappenplan werkt in alle gevallen. Je moet alleen meer bamboe kopen als je een groter of fijnmaziger trellisscherm wilt maken.

Benodigdheden trellisscherm clematis

Om dit trellisscherm te maken heb je bijna niks nodig:

• Bamboe van 15 tot 20 millimeter dik, in totaal ongeveer 7 meter
• Schroeven van 25 tot 30 millimeter lang: een handjevol
• Schroeven van 35 tot 45 millimeter lang: 4
• Een ijzerzaagje
• Een accuboormachine met metaalboortjes van 2 en 3 millimeter
• Een rolmaat of meetlint

Trellisscherm zelf maken van bamboe

1) Bepaal eerst de hoogte van je scherm. Ik vind het mooi om de bovenkant van de schutting aan te houden. Onderaan kun je 30 tot 40 centimeter boven de grond beginnen. Minder kan ook, maar zorg er wel voor dat de bamboe vrij is van de grond, zodat het niet gaat rotten onderaan. Mijn trellis wordt ongeveer 160 centimeter hoog. Zaag de bamboe nog niet direct allemaal even lang, want alleen de middelste stok heeft precies die lengte. De zijkanten lopen een beetje schuin en moeten dus een beetje langer zijn.

2) Bepaal dan de breedte. De clematissoort dit ik heb gekocht blijft vrij bescheiden, dus ik heb het scherm bovenaan maar 75 centimeter breed gemaakt. Bij veel andere clematissen en andere klimplanten raad ik aan de trellis wat groter te maken. Onderaan kun je een stuk smaller beginnen, omdat de plant op 1 punt uit de grond komt en dus nooit meteen 75 centimeter breed is. Ik koos ongeveer 40 centimeter breedte. Daarmee dwing je de plant wel meteen in de breedte.

3) Zaag nu de bovenste en onderste stukken bamboe en de verticale stukken. Afhankelijk van de breedte die je gekozen hebt en de fijnmazigheid die je wilt, zou je meer verticale bamboestokken kunnen gebruiken. Voor de klimplant is met name de verticale afstand belangrijk. Dus de hoeveelheid horizontale bamboestokken. Maar voor de stevigheid en het oog kun je beter ook wat meer staande stokken toevoegen als je fijnmaziger gaat. Ik maak slechts een klein scherm dus gebruik er maar 3.

4) Schroef nu de bovenste en onderste bamboestok aan de staande bamboestokken. Omdat je de klimplant een beetje van de schutting af wilt hebben, kun je het beste de horizontale latjes voor de verticale latten maken. Maar omdat je de schroeven straks niet wilt zien, werken we andersom. Je legt dus eerst de horizontale latten op de tegels in je tuin. Zo heb je meteen rechte lijnen onder je werkstuk, zodat je goed ziet of het op het oog recht gaat. Leg er de verticale stokken overheen en boor die met een klein boortje even door. Let er daarbij elk op dat je altijd minimaal 2 a 3 centimeter van de uiteinden af boord omdat bamboe makkelijk splijt. Schroef ze nu vast aan de dwarsliggers en de basisconstructie van je trellis is al af. Je kunt hem nog een beetje in vorm duwen als dat nodig is.

5) Zaag nu de rest van je horizontale bamboestokken op maat. Dat doe je door de lengte te meten van de bovenkant tot de onderkant en die te delen door het aantal dwarsliggers dat je op het oog hebt. Meet nu telkens de hoogte van je volgende ligger op en meet daar hoe breed je scherm daar is. Als het goed is zal elke ligger een beetje verschillen in lengte omdat je een trapezium maakt.

6) Bevestig de rest van de horizontale bamboestokken door ze onder de verticale stokken te schuiven, die telkens voor te boren en daarna vast te schroeven.

Je trellisscherm is af en ziet er nu ongeveer zo uit:

Trellis bevestigen aan je schutting

Om mijn clematis wat extra ruimte te geven om tussen het trellisscherm en de schutting door te groeien zonder bekneld te raken, wil ik het scherm niet rechtstreeks in het hout van de schutting schroeven. De oplossing is eenvoudig. Je zaagt van een restje bamboe vier stukjes van bijvoorbeeld 1,5 centimeter (check even de lengte van je schroeven). Bamboe is hol en vormt dus een mooi buisje om de schroeven aan het oog te onttrekken.

Nu heb je even een helpende hand nodig van iemand die het scherm even recht tegen de schutting kan houden. Kies twee plekken een beetje bovenin waar je kunt voorboren. Deze schroeven ga je wel zien. Dus probeer ze bijvoorbeeld vlak onder een dwarsligger te maken zodat de zon er niet op schijnt en ze minder opvallen. Boor de gaten voor en schroef vervolgens door je trellisscherm en je bamboebuisjes in de schuttingplank. Herhaal dat ergens onderaan. Clematissen worden niet zo zwaar, dus vier schroeven is prima. Kies je een grotere of zwaardere plant, dan zou je er voor de zekerheid een paar extra schroeven in kunnen draaien.

Clematis planten en aanhechten aan trellisscherm

Nu je trellisscherm af is en aan de schutting hangt is het tijd om de clematis te planten. Daar ging het bij mij in het verleden nog wel eens mis in de zware harde klei hier in Groningen. Zet vooraf de clematis in een emmer water, zodat we wortels zich een paar uur vol kunnen zuigen met water. Het beste kun je een vrij groot gat graven. Zeker 10 tot 15 centimeter dieper dan de kluit van de clematis die je gekocht hebt. Maak het gat ook gewoon 25 centimeter in doorsnede. Gooi daar de hele emmer water in, gevolgd door een laagje goede, gezonde, luchtige en voedzame grond. Peuter nu de plant uit de pot en zet hem in het gat met de wortels minimaal 10 centimeter dieper dan het maaiveld. Gooi het gat nu voorzichtig vol met meer gezonde goede grond. Geef nogmaals water en leg een mooie laag mulch op de grond om die te beschermen tegen zon en harde regen en onkruid geen kans te geven. Ik gebruikte cocopeat/cacaodoppen, maar ander bruin organisch materiaal kan natuurlijk ook.

Nu is het tijd om de clematis aan het trellisscherm te bevestigen. Peuter de plant voorzichtig los. Vaak bestaat hij uit een stuk of 4 hoofdscheuten die al met elkaar in de knoop zitten. Clematissen zijn gek op in de knoop zitten. Leidt elke scheut naar je trellis en probeer of ze al zelf hechten. Soms kun je de krullende uitlopers zo om een bamboestokje krullen en hechten ze zich daarna in een dagje zelf vast. Soms moet je even wat stukjes touw of speciaal draad gebruiken om ze in de juiste richting te leiden. Als je touw gebruikt. raad ik aan een paar weken later weer even te kijken. Dikke kans dat de clematis zich dan al zelf aan de trellis gehecht heeft een stukje hoger. Knip het touw dan weer voorzichtig weg. Bij andere klimplanten kan dat langer duren trouwens.

Geef de plant de aankomende weken regelmatig wat extra water, tot je merkt dat de wortels zijn aangeslagen en de plant gezond begint te groeien.

In een handomdraai zelf een trellisscherm maken

Zoals je ziet is het erg eenvoudig om zelf een trellisscherm te maken. Voor wie een beetje handig is, kan het in een uur. Ik deed ongeveer 45 minuten over mijn scherm. Ik liet me een beetje opjagen door de donkere wolken die er aan kwamen. Vandaar dat de onderste paar bamboestokken een beetje scheef zitten. Maar als de plant daar straks overheen gegroeid is, zie je daar niks meer van. Heb je wat aan deze handleiding gehad bij het maken van een klimrek voor je eigen tuin? Of heb je aanvullende tips of suggesties? Laat dan hieronder een reactie achter!

Remi van Beekum

Permacultuur/voedselbos @ De Hommelgaard

In het dagelijks leven is Remi als Kiemfabriek vooral interim marketeer voor bedrijven en organisaties die de wereld wat mooier maken. Soms rond strategie of management en soms met de handen aan de knoppen in bijvoorbeeld campagnes. Thuis heeft Remi samen met Cecile en Emily een eigen voedselbos en permacultuurproject de Hommelgaard in een klein dorpje in Drenthe. Veel artikelen zijn vooral daarop geïnspireerd.