De economische minotaurus zakt door zijn knieën – Varoufakis
Ik zeg het maar vast vooraf: dit is de lastigste recensie die ik ooit heb geschreven. Ik vond The Global Minotaur van Yanis Varoufakis namelijk briljant, maar heb desondanks het gevoel dat ik er te weinig van snapte om er echt iets zinnigs over te kunnen schrijven. De economie en de financiële markt: het is allemaal zo ingewikkeld dat het geen wonder is dat de boel is ingestort. Mijn advies is daarom om dit boek toch vooral zelf te lezen. Het zal je standpunt over de financiële crisis sowieso goed doen.
Varoufakis, wie is dat ook alweer?
Are you kidding? Hij was die ene Griekse minister van Financiën die tenminste nog een beetje tegengas bood tegen het grote, boze Europa. De Daily Telegraph noemde hem blijkbaar ‘The emerging rock-star of Europe’s anti-austerity uprising’. Mijn man noemt hem liefkozend ‘Voldemort’, voor mijzelf is hij het bewijs dat ik toch echt een ‘sapiosexual’ ben en voor de rest is Yanis Varoufakis first & foremost een slimme, rebelse econoom. Check bijvoorbeeld zijn TED-talk ‘A Modest Proposal for Transforming Europe’:
The Global Minotaur: boek uit 2011
The Global Minotaur – America, Europe and the Future of Global Economy is origineel gepubliceerd in 2011. Tegenstanders van het boek die denken dat het alleen maar is geschreven vanuit het oogpunt van een Griekse minister van Financiën moeten dus even opnieuw nadenken. Maar het zal ongetwijfeld zo zijn dat deze herziene en aangevulde uitgave voortkomt uit de faam die Varoufakis als minister verwierf. Ook cool: een voorwoord van die andere rebel Paul Mason (van het boek Postcapitalism).
Chronologisch van The Great Depression tot nu
Natuurlijk begint The Global Minotaur met de start van de crisis in 2008. Maar daarna gaat Varoufakis vrij snel terug naar het begin. Vanaf The Great Depression vertelt hij redelijk chronologisch hoe alle economische plannen van de afgelopen zeg maar 80 jaar langzaam maar zeker hebben geleid tot de huidige crisis. Dat is erg verhelderend, regelmatig waanzinnig ingewikkeld en soms vooral ontzettend boosmakend.
Van Global Plan naar Global Minotaur
Voor zover ik het heb begrepen begon het allemaal nog best okay. Om een nieuwe megacrisis te voorkomen, werden valuta aan elkaar gekoppeld met behulp van de goudkoers. Dat hadden ze veel slimmer aan kunnen pakken, maar het had ook veel dommer gekund. Het ging pas echt goed mis toen de koppeling met goud tijdens de oliecrisis onder druk kwam te staan. Het beest raakte uit balans en was gedoemd om ten onder te gaan, alles met zich mee trekkende. En zo geschiede.
Persoonlijke highlights
Een aantal concrete dingen die ik heb onthouden:
- De echte welvaart (real wages) is in de VS sinds de jaren 70 niet meer gestegen. Dat de Amerikanen toch een gevoel van welvaart hebben gehouden, hebben ze te danken aan bedrijven als Walmart. Door leveranciers en medewerkers uit te knijpen, kan Walmart dingen steeds goedkoper aanbieden, waardoor mensen steeds meer kunnen consumeren en zich welvarender voelen. Maar dat is onder de streep dus eigenlijk nep-welvaart.
- De stijgende olieprijzen kwamen Amerika eigenlijk wel goed uit. Ten opzichte van Europa en Japan leverde dit immers een concurrentievoordeel op. Amerika is van de drie gebieden de enige met eigen olievoorraden.
- De financiële producten waarmee werd gehandeld waren op een gegeven moment echt absurd. Helemaal hot: handelen in verzekeringen die zouden uitbetalen als iemand z’n schuld niet zou kunnen terugbetalen. En dat dan in de blender en herverdeeld. Huh wat? Ja, echt, beleggen in en geld verdienen met de schuld en het faillissement van anderen. En dan denken dat dat niet mis kan gaan.
- Complottheorieën over The New World Order enzo: ik snap wel waar ze vandaan komen. Volgens Varoufakis heeft Amerika de opkomst van de economische grootmachten Duitsland en Japan beide heel slim georkestreerd. Waarom? Om toegang te houden en krijgen tot zowel de Europese als de Aziatische markt en er ondertussen voor te zorgen dat al die dollars lekker via Wall Street stroomden.
Lees het boek meerdere keren!
Zoals ik al schreef vond ik The Global Minotaur een erg ingewikkeld boek. Het is dan ook echt een boek om een tweede of zelfs derde keer te lezen. Ik denk niet dat het simpeler kan; het thema is gewoon erg lastig en op sommige punten zelfs contra-intuïtief en paradoxaal. Maar als je geïnteresseerd bent in de huidige economische chaos en waar we waarschijnlijk naartoe gaan, dan is The Global Minotaur zeker een must voor je leeslijst.
Specificaties van het boek
- Titel: The Global Minotaur – America, Europe and the future of the global economy
- Auteur: Yanis Varoufakis
- Gepubliceerd in: juli 2015, herziene uitgave
- Uitgeverij: ZED books London
- Aantal pagina’s: 280
- ISBN-13: 9781783606108
- Formaat: paperback, ook verkrijgbaar als e-book
