Ik ben altijd een beetje laat op shock doc feestjes. Zo zag ik Cowspiracy pas twee jaar na het uitkomen ervan. Maar om What the Health (de opvolger door dezelfde makers) kon ik eigenlijk niet heen: bijna elke celebrity en blogger leek het erover te hebben. Ik ben net veganistisch geworden dus vroeg mij af wat de documentaire mij nog te bieden zou hebben. Zou het net zo’n interne aardverschuiving teweegbrengen als Cowspiracy?

Eerst even terug naar Cowspiracy

Cowspiracy is het project van Kip Anderson en beschrijft heel mooi en behoorlijk chronologisch zijn eigen avontuur en zoektocht. Net als voor zovelen van onze generatie begon zijn zoektocht met An Inconvenient Truth van Al Gore. Hij ging korter douchen en met de fiets naar zijn werk, maar kreeg toch het gevoel dat dit te weinig zoden aan de dijk zette. Hij besloot op onderzoek uit te gaan. Cowspiracy is het indrukwekkende resultaat van zijn intensieve reis.

Reis deel 2

What the Health is eigenlijk zo’n zelfde reis, maar dan op het gebied van gezondheid. Waar Cowspiracy gaat over de veganistische pijlers ‘dierenwelzijn’ en ‘klimaatverandering’, duikt What the Health in de overige twee: ‘gezondheid’ en in mindere mate ‘sociaal / mensen onder elkaar’.

Kanker van bacon en worst

De reis begint met het ook in ons nieuws breed uitgemeten onderzoek dat je volgens WHO kanker krijgt van bacon en worst. En dat ‘processed meat’ in hetzelfde hokje staat als tabak en asbest en plutonium. Een mooi startpunt. Daarna volgen nog legio aan onderzoeken en artsen die iets te zeggen hebben over de schadelijkheid van dierlijke producten en de gezondheid van een (goed uitgevoerd) veganistisch dieet. Dit onderdeel vond ik zeer interessant. Ik vind het heel aannemelijk dat veel ziektes van nu (kanker, hart- en vaatziekten, dementie, diabetes) verlicht en soms zelfs genezen kunnen worden door veel minder dierlijk te eten. De magische toverdrank zoals What the Health op het einde (ietwat ongepast) suggereert lijkt het mij niet, maar het zou goed zijn als mensen eerst aan hun voeding zouden werken (bij wijze van test) alvorens ze medicijnen krijgen, waar mogelijk. Bijzonder dan ook om te horen dat artsen tijdens hun studie en daarna zo weinig over de effecten van voeding leren. Zou dat in Nederland ook zo zijn?

Belangen, belangen, belangen

Kip Andersen herhaalt echter ook de truc van Cowspiracy. Hij maakt aannemelijk dat allerlei gezondheidsorganisaties en op gezondheid gereichte goede doelen te weinig melden over dierlijke producten, omdat ze veel geld krijgen vanuit de industrie: zowel vanuit de vlees-, zuivel- en eierindustrie als vanuit de farmaceutische industrie. Medicijnen bestaan er immers veelal om symptomen te onderdrukken, niet om ziektes te genezen. En dan zou het zonde zijn wanneer iedereen ineens helemaal gezond zou worden door een plantaardig dieet, toch? Dat klinkt enorm kort door de bocht, maar is wel voor een groot deel de boodschap van What the Health.

Mixed feelings

Ik heb een helemaal ergernissen bij de documentaire What the Health. Ik vond de geveinsde onwetendheid van Kip Andersen in het begin bloedirritant, want als het goed is is hij sinds Cowspiracy veganist en weet hij al dondersgoed hoe en wat. Verder is het goed om te weten dat allerlei gekke dingen die je voorbij ziet komen in de docu (zoals de overmatige wijze van het uitsproeien van varkensmest) in Nederland niet op die manier mogen. Dat de primaat (en dus de mens) frugivoor in plaats van omnivoor is, is volgens mijn toegang-tot-wetenschappelijke-artikelen-hebbende vrienden onzin. En de laatste tien minuten waarin kreupele zieken en zwakken na twee weken veganistisch eten weer zonder medicijnen kunnen lopen vond ik ronduit onsmakelijk (en onverstandig, want het verzwakte juist mijn positieve gevoel bij deze docu). Al met al sta ik een stuk kritischer tegenover What the Health dan tegenover Cowspiracy. Cowspiracy voelde als een integere reis vol met oprechte verbazing; What the Health meer als een vooropgezet plan.

Desondanks

Desondanks raad ik (vrijwel) iedereen aan om de docu te gaan kijken. Zeker nu hij gewoon lekker op Netflix staat. Want die onderzoeken zijn wel gewoon de onderzoeken en het is fijn om die zo beknopt en op een rijtje voorbij te zien komen. Ook fijn: twee vraagstukken voor elke beginnende vegan, eiwitten en B12, komen goed belicht voorbij. En dat de lobby vanuit de vlees-, zuivel- en eierindustrie een feit is, tsja, dat merken we in Nederland toch heus ook wel hier en daar. Goed om weer even bewust van te zijn. Want de zender van deze docu is misschien gekleurd en niet 100% objectief, maar weet goed dat dat voor vrijwel elke boodschap geldt. Zeker bij alles wat je in je boodschappenkarretje legt.

Heb jij What the Health al gezien? Wat vond je ervan?

Cecile Bol

Schrijver / dichter / foodie @ Hommelgaard

Zelfstandig ondernemer met tekstbureau Studio Vuurvogel || Dichter, vooral in het Engels || Gezin met Remi, Emily, poes & wat kippen