Lezen & Media

De economie zoals uitgelegd aan zijn dochter – Yanis Varoufakis

De bekende Griekse econoom Yanis Varoufakis heeft een opstandige tiener als dochter die hij niet verdenkt van interesse in zijn vakgebied. Hij probeert die interesse te wekken door de geschiedenis en de principes van economie uit te leggen op een manier die aansluit bij haar denkwereld. Het resultaat is het boek ‘De economie zoals uitgelegd aan zijn dochter’.

Yanis Varoufakis?

Yanis Varoufakis is een zeer gewaardeerd econoom, die aan diverse grote universiteiten heeft gedoceerd. Zijn specialiteit is de speltheorie. Als econoom noemt hij zich vrijzinnig marxist. Inmiddels heeft hij een korte loopbaan als minister van financiën van Griekenland achter de rug. Vooral door deze functie is hij wereldberoemd geworden als onbuigzaam politicus die een ramkoers heeft gevolgd ten opzichte van diverse instituties en politici van andere EU-landen. Hij schreef meerdere boeken, waaronder het boek ‘The Global Minotaur – America, Europe and the Future of Global Economy‘.

Waarover gaat ‘De economie zoals uitgelegd aan zijn dochter’?

Varoufakis begint met uit te leggen hoe economie als fenomeen is ontstaan. In zijn optiek is ruilhandel de oervariant: de een heeft teveel van het een en de ander heeft een overschot van iets anders. Een klassiek voorbeeld daarvan is dat van de jager en de visser. Allebei zijn goed in hun vak, maar omdat enige variatie in het menu welkom is ruilen zij hun producten, tot wederzijds genoegen.

Dat gaat goed als er twee partijen zijn, maar als er meer van zijn kunnen ruilverhoudingen scheeftrekken en op dat moment is het zaak om een en ander vast te leggen om te bereiken dat niemand wat tekort komt en ieder zijn deel krijgt. Hiervoor was wel een middel nodig waarin die onderlinge verhoudingen konden worden vastgelegd. Dat was het begin van geld. Dit ging aanvankelijk goed, totdat handelaren zich hiermee gingen bemoeien die een beloning wilden innen die uitsteeg boven hun inbreng en zodoende winsten wilden behalen, maar met als vervelend gevolg dat de ruilverhoudingen werden verstoord.

In andere hoofdstukken legt Varoufakis haarfijn en op simpele wijze uit hoe staatsschulden zijn ontstaan en wat daarvan de achterliggende gedachte is. Hetzelfde geldt voor het ontstaan van het primaat van de ‘ruilwaarde’ ten koste van de ‘belevingswaarde’ van goederen. Op dezelfde wijze legt hij een verband met dit verschijnsel en de ongewenste gevolgen daarvan, zoals de onvermijdelijkheid van economische crises, het ontstaan van oorlogen, milieuvervuiling en de uitputting van natuurlijke hulpbronnen.

Invloed van economisch handelen op de mensheid

In het boek ‘De economie zoals uitgelegd aan zijn dochter’ maakt Varoufakis in eenvoudige bewoordingen duidelijk hoe economische principes in elkaar steken. Hij maakt evenzeer duidelijk dat met het fenomeen niets mis is maar dat de mens door winstbejag en behoefte aan macht iets ongelooflijk ingewikkelds heeft gemaakt van een in aanleg eenvoudige wetenschap. De gevolgen voor de kernwaarden waaraan een samenleving in zijn ogen zou moeten voldoen zijn desastreus.

Praktische toepasbaarheid?

Het bijzondere is dat je gedurende het lezen steeds meer overtuigd raakt van de waarde van zijn opvattingen. De wereld zou zo mooi en vredig kunnen zijn als de mens minder geneigd zou zijn om altijd maar meer te willen, zeker ten opzichte van anderen. Deze gedachten zijn heel nobel, maar een kanttekening is wel op zijn plaats. Hij leidt zelf een leven in relatieve rijkdom; zijn pleidooi lijkt daardoor een tikkeltje gratuit en toch is dat beter te verteren dan iemand die in vergelijkbare omstandigheden verkeert en het verder wel best vindt. Het beeld dat na lezing overblijft is dat van een bevlogen idealist die op zijn manier de wereld een beetje beter wil maken door terug te keren naar de economische eenvoud van vroeger.

Oordeel ‘De economie zoals uitgelegd aan zijn dochter’

Zijn verhaal vertelt hij heel overtuigend. Het zou niet verrassend zijn als hij zijn dochter inderdaad enthousiast heeft kunnen maken voor economie. Op sommige momenten slaat hij helaas door in zijn toonzetting en stelligheid. Van overtuigend wordt het dan te belerend, het geheven vingertje zie je zo voor je. Het is een zeer geslaagde poging om de basisprincipes van economie op eenvoudige wijze uit te leggen aan iedereen die daar niets mee heeft, of er niet mee te maken heeft, en er toch meer van wil weten.

Specificaties van het boek

  • Titel: De economie zoals uitgelegd aan zijn dochter
  • Auteur: Yanis Varoufakis
  • Gepubliceerd in: juni 2015
  • Uitgeverij: Uitgeverij De Geus B.V.
  • Aantal pagina’s: 192
  • ISBN-13: 9789044535785
  • Formaat: paperback, ook verkrijgbaar als e-book

Te koop bij De Groene Boekenshop, je eigen favoriete boekhandel en bovendien bij bol.com.

Jan Koster on FacebookJan Koster on Wordpress
Jan Koster
Recensent & mede-leesclubcoördinator @ Hebban
Ik heb een klein accountants- en belastingadvieskantoor, getrouwd, twee kinderen. In mijn vrije tijd recensent voor Hebban en mede-leesclubcoördinator Non-fictie voor Hebban.