Lezen & Media

Recensie: allerlei mythes gaan onderuit in ‘Eksters houden van bling bling’

19 april 20212 april 2024 door Cecile Bol

(aangepast op 2 april 2024)

Lezen & Media, Nieuws & Wetenschap, Recensie

Er gaan heel wat mythes en zogenaamde wijsheden rond over de natuur. Vaak zijn zulke verhalen inmiddels al ingehaald door de wetenschap of zijn ze simpelweg nooit waar geweest. Zo heb ik toevallig laatst een gedicht geschreven over kraaien en daarvoor research gedaan naar of deze vogels nu wel of niet van glimmende dingen houden. Nee dus. Eksters zijn familie van de kraaien. Zo greep de titel van het boekje Eksters houden van bling bling direct mijn aandacht. Wat valt er allemaal nog meer te leren qua lariekoek over de natuur?

Wetenschapsjournalisten ontkrachten bekende misvattingen

Eksters houden van bling bling is geschreven door drie wetenschapsjournalisten: Koen Moons, Steijn van Schie en Maartje Kouwen. Naar eigen zeggen nemen zij niets voor waar aan en zoeken ze alledaagse beweringen graag tot op de bodem uit. Al eerder verscheen het boek Plassen over kwallenbeten, eigenlijk hetzelfde boekje, maar dan dus met andere lariekoek.

Zo’n 100 mythes luchtig tegen het licht gehouden

Als ik het goed geteld heb, staan er in Eksters houden van bling bling 101 ontkrachte mythes. De ene helft krijgt een hele pagina (en soms zelfs een illustratie). De andere helft betreft korte stukjes van één flinke alinea onder de noemer ‘Nog meer lariekoek’. Thematisch zijn het de soort dingen die je ook in de Quest tegen zou kunnen komen: natuurwetenschappelijk in brede zin en dan vooral dat wat een groot publiek interessant zou kunnen vinden. Precies van het soort ‘feit of fictie’ dat je op verjaardagsfeestjes en borrels kunt aantreffen, dus.

Van kippenoorlellen tot wel of niet je neus snuiten

Dat eksters helemaal niet dol zijn op bling bling was ik zelf een tijdje terug dus ook al achter gekomen. Zo zijn er uiteraard wel meer dingen die ik al wist. Zijn er bijvoorbeeld heus nog mensen die denken dat vallende sterren echt sterren zijn? Of dat de wereld er echt zo uit ziet als op de wereldkaart? Na het lezen van dit boekje zijn het er hopelijk weer een paar minder.

Maar een groot deel van de behandelde lariekoek is minder bekend. Zo wist ik dus echt niet dat de kans op kop of munt in de praktijk helemaal niet 50/50 is. En waar kinderen nog steeds op school leren dat witte kippen witte eieren leggen en bruine kippen bruine, dacht ik er goed aan te doen mijn kind te leren dat je de kleur ei aan de oorlel van de kip kunt zien. Dat is inderdaad meestal zo. Maar hoeft dus blijkbaar niet per se! Ten slotte vond ik het heerlijk om te lezen dat het snuiten van je neus (een van de meest walgelijke dingen die we in Nederland zonder schaamte in het openbaar mogen doen) eigenlijk helemaal niet zo goed voor je is en je beter even flink kunt ophalen #teamneusophalen.

Bronnen voor slechts de helft…?

Leuk, al die feiten, maar hoe weet ik als lezer zeker dat deze wetenschapsjournalisten dan wel gelijk hebben? Voor de mythes die een hele pagina hebben gekregen staan achterin per stukje een aantal bronnen genoemd. Dat is wel zo netjes en transparant. Het verrast mij dan ook dat dit voor de korte stukjes (‘nog meer lariekoek’) niet het geval is. Dit had toch prima ook gekund? Zeker met de lariekoek die zich in het grijze gebied bevindt. Of pinda’s wel of niet noten zijn, is zo klaar als een klontje. Maar of cranberrysap wel of niet iets positiefs doet bij blaasontsteking is (volgens mij) helemaal niet zo’n 100% zeker glashard feit. Dan was het goed geweest als hier ook een bron voor was. Misschien was het sowieso beter geweest als de anti-lariekoek in dit boek zich had beperkt tot de feiten waar je echt zeker weten niet omheen kunt (zoals of de ziel 21 gram weegt).

Grappig, boeiend… en soms een beetje irritant

Maar goed, Eksters houden van bling bling pretendeert ook niet een studieboek te zijn. Het is vooral een aangenaam boekje voor op reis, op de koffietafel, in de wachtkamer (of op de wc). Alle honderd mythes achter elkaar lezen… dat voelt echt een beetje als op een verjaardagsfeestje de hele avond naast een betweterig neefje staan. En daar wordt niemand vrolijk van. Dit boek is juist vooral geschikt voor af en toe een stukje. Dan lees je regelmatig een verrassing en zal de grappige, populaire toon van het boek je af en toe laten schaterlachen.