Lezen & Media

Recensie: Weg van de supermarkt is niet eenvoudig, maar kan wel!

16 mei 20162 april 2024 door Cecile Bol

(aangepast op 2 april 2024)

Ik denk dat het boek ‘Weg van de supermarkt’ van Gerrit Jan Groothedde toch al wel een jaar in mijn boekenkast stond te wachten. Het boek stamt uit 2014, maar is nog steeds hartstikke actueel. Want Nederland is supermarktland en dat heeft nadelen voor iedereen in de keten (behalve de supermarkt). Kan een eenzame consument dat ook anders aanpakken? Gerrit Jan Groothedde ging de uitdaging aan en doet levendig verslag van zijn bevindingen.

Supermarkten zwaaien de scepter in Nederland

Als je denkt aan ‘supermarktland’ dan denk je waarschijnlijk aan de Verenigde Staten met zijn enorme Walmarts. Maar vergis je niet: supermarktland met stip is ons eigen Nederland. Verreweg de meeste voeding wordt hier in de supermarkt gekocht: ongeveer drie kwart. En dat heeft enorme impact als je bedenkt dat in Nederland drie inkopers de baas zijn, namelijk AH, Jumbo en de inkoper Superunie die inkoopt voor de overige supermarktketens van enige betekenis. Als je met z’n drieën macht hebt over drie kwart van de uitgaven van consumenten, dan ben je per saldo gewoon de baas. En dat is een probleem: de supermarkt bepaalt het aanbod (voor de consument) en de supermarkt bepaalt de prijs (voor de leverancier). Dat is nadelig voor allebei en alleen de supermarkten hebben hier plezier van. Dit staat allemaal heel mooi uiteengezet in ‘Weg van de supermarkt’, dus lees het boek vooral als je hier meer over wilt weten.

Challenge: een half jaar zonder supermarkt

Gerrit Jan Groothedde houdt van eten en heeft een kritische geest. Hij is het zat. Hij wil niet meer meedoen aan het spelletje van de supermarkten en wil uitproberen of het ook anders kan. En dat terwijl hij in het toch wel troosteloze Almere woont. Hij neemt zichzelf voor om 180 dagen lang te leven en te eten zonder de supermarkt. Dat blijkt nog niet zo eenvoudig!

Weg van de supermarkt: drie verhaallijnen door elkaar

‘Weg van de supermarkt’ heeft een hele fijne structuur. Het boek bestaat uit drie lijnen die op een mooie manier in elkaar zijn gevlochten. Ten eerste lees je in dagboekvorm over de challenge die de auteur aangaat. Soms gaat het mis en moet hij toch uitwijken naar de supermarkt. En soms gaat het goed en doet hij een nieuwe ontdekking. De tweede lijn is de beschouwende lijn over de macht van de supermarkten in Nederland. De derde lijn bestaat uit intermezzo’s over bepaalde producten. Wat is bijvoorbeeld eigenlijk het verschil tussen aardbeien van de Albert Heijn en aardbeien bij zelfstandig teler X? Dit alles bij elkaar geeft een kleurrijk en soms best rauw beeld van het hele speelveld.

Realistisch en daarom aansprekend

Niet alles aan de aanpak van Gerrit Jan Groothedde bevalt mij. Zo komt hij er al snel achter dat melk lastig buiten de supermarkt te verkrijgen is en geeft hij zichzelf daarvoor een joker. Dat is toch een beetje een zwaktebod. Maar het is ook fijn en bemoedigend om te lezen hoe zijn challenge met vallen en opstaan verloopt. Veel realistischer en aansprekender dan van die 100% succesverhalen. Ook leuk is dat de tijd hem langzaam inhaalt. Aan het einde van het boek zijn er al veel meer initiatieven, zoals boerderijwinkels en bezorgmandjes, die leven zonder supermarkt mogelijk maken. En in 2016 is dat nog veel meer het geval.

Zou ik ook zonder supermarkt kunnen?

Gaandeweg vroeg ik mij steeds meer af in hoeverre ons gezin zonder supermarkt kan. Wij kopen de helft van onze eigen voeding in de biologische winkel bij ons in het dorp. Dit zijn vaak merken die je niet in de gewone supermarkt kunt krijgen. Ook verzorgingsproducten en schoonmaakartikelen kopen we in webshops, omdat de supermarkt ze niet heeft. Dat doen we dus al best goed. Alleen op het gebied van vers is nog een hoop winst te behalen. Inmiddels kopen we daarom ‘Goudse’ kaas bij de biologische boerderij bij ons in het dorp. Onze ‘feta’ komt nu uit een kleinschalige boerderij in Nederland, want dat scheelt transportkosten. Maar groente en fruit blijft lastig. Misschien toch maar weer eens op zoek naar een bezorgdienst en naar boerderijen in de regio… Je leest het: hoe ver je ook bent met bewuste voeding, het boek ‘Weg van de supermarkt’ zet je zeker aan het denken.