Hoe ik langzaam maar zeker steeds meer biologisch ging eten
Het is denk ik ruim 10 jaar geleden dat ik voor het eerst iets biologisch kocht. Eieren, als ik het mij goed herinner. Tegenwoordig betrap ik mij er steeds vaker op dat een avondmaaltijd volledig biologisch is of dat we al een etmaal lang volledig biologisch eten. Langzaam maar zeker werden mijn boodschappen steeds biologischer. Dat ging niet vanzelf: een stuk of 10 factoren heeft mij hierbij door de jaren heen geholpen.
Hoe het begon: biologische eieren en melk
Ik weet het niet helemaal zeker, maar ik denk dat het eerste biologische wat ik ooit kocht een doosje eieren was. Waarom juist dat? Ze stonden naast de scharreleieren en waren niet veel duurder en ik moest ineens denken aan de kippen die we vroeger hadden. Melk volgde snel daarna. In die tijd was ik nog een arme student en kocht ik alles zo goedkoop mogelijk (inclusief kiloknallers). Ooit kocht ik een jerrycan met 2 liter melk. Ik vond dit zo smerig! Het smaakte chemisch en ineens besefte ik mij dat er blijkbaar echt verschillen tussen producten zijn. En waarom dan niet meteen goed doen? Ik kocht een liter biologische melk en ontdekte dat dit inderdaad veel lekkerder was.
Mijn omgeving raakte ook geïnteresseerd
In dezelfde periode ontdekte mijn vader het begrip ‘plofkip’. Hij veranderde met stapjes, met mijn moeder erbij, van notoire vleeseter in bijna-100%-vegetariër. Het vlees dat wel werd gegeten moest biologisch zijn. Jamie Oliver begon te roepen over free range eieren en biologische citroenen. Mijn beste vriendin en haar vriend raakten ook geïnteresseerd in biologisch eten. Ik ontmoette ook mijn vriend (nu man), een ‘gevallen’ vegetariër die desondanks altijd een natuurlijke walging bij ‘slecht eten’ heeft gehouden. Ik ontmoette steeds meer mensen, van bijna-veganisten die toch gezond en vrolijk waren tot ondernemers die hun werk van biologisch voedsel hadden gemaakt. Je raakt in een flow met elkaar waarin je elkaar ‘opjut’. “Ken je dit biologische product al?” “Oh, dat eet ik zelf altijd biologisch…” En dan wil je toch niet achterblijven.
Peer pressure en culinair snobisme
Wat ik hierboven beschrijf kun je gerust zien als peer pressure en culinair snobisme. Dat is het misschien ook, maar beide zijn in dit geval positief en essentieel voor steeds weer nieuwe stappen willen en kunnen zetten. Het is erg fijn en gemakkelijk om in je eigen comfort zone te blijven hangen. Het is alleen maar heerlijk en geweldig als je mensen om je heen hebt die je daar zo af en toe uittrekken en regelmatig wijzen op nieuwe mogelijkheden.
Kennis over productie en gezondheid
Wat ook zeker heeft geholpen is het niet schuwen van nieuwe kennis. Het is niet altijd een leuke reis geweest. Kennis opdoen over voedselproductie doet je regelmatig walgen van het wangedrag van andere mensen. En soms ook walgen van je eigen hypocrisie op sommige punten. Maar kennis is noodzakelijk om jezelf te motiveren om nieuwe stappen te zetten. Zo aten we eerst alleen biologisch vlees, maar ontdekte ik gaandeweg steeds meer over de melkvee-industrie. Inmiddels is ook onze zuivel voor 90 procent biologisch. Kennis over pesticiden leidde ertoe dat we ook steeds meer groente en fruit biologisch gingen kopen. En ja, dan ben je al snel voor bijna 100 procent biologisch aan het eten.
Nieuwsgierigheid naar nieuwe producten
Nieuwe dingen durven proberen en niet opgeven als iets een keer tegenvalt zorgde ook voor steeds weer nieuwe veranderingen in onze voorraadkast. Een grote katalysator hiervoor was een wekelijkse mand met biologische groente en biologisch fruit die we ongeveer een jaar hebben gehad, ik denk in 2009. Hierdoor werden we regelmatig gedwongen om nieuwe dingen te proberen, zoals raapstelen, winterpostelein en pastinaak. Maar soms viel het ook tegen. De eerste keer dat ik, ook nog eens flink dure, biologische mascarpone kocht vond ik deze echt vies. Maar je wacht een jaar, er komt een nieuw merk bij, en ineens is weer een van je boodschapjes biologisch geworden. Elke keer met een frisse, alerte blik rondkijken en nieuwe biologische dingen zien en uitproberen; zo kun je steeds weer nieuwe stappen zetten.
Veel smaakt gewoon stukken beter
Uitzonderingen als de mascarpone daargelaten kwamen we erachter dat de meeste biologische producten veel lekkerder smaken dan de niet-biologische variant. Vooral met groente en fruit blijkt het verschil vaak enorm, zoals bij tomaten, komkommer en paprika. Dat heeft dan ook een enorme impuls gegeven aan onze biologische boodschappen.
Wennen aan de smaak van je idealen
Maar het zit niet altijd mee. Smaakversterkers bestaan niet voor niets. Onbewerkte producten bleken eigenlijk altijd lekkerder, maar bewerkte producten vielen soms letterlijk vies tegen. De eerste biologische mayonaise die ik kocht was bijvoorbeeld echt smerig. Je kunt dan drie dingen doen: verder zoeken naar een lekkerder merk (als dat er is), een bepaald product gewoon niet meer eten (zoals cola, wat alleen Coca-Cola lekker kan produceren) of wennen aan de smaak van je idealen. Vaak was je gewoon gewend aan bepaalde suikers, vetten of smaakversterkers. Ik was bijvoorbeeld erg fan van Unox erwtensoep. Maar na tien keer de biologische variant ben ik zo gewend dat ik de snert van Unox helemaal niet meer lekker vind! Geloof dus in het dynamische karakter van je smaak en geef niet op bij de eerste hap.
Geld maakt het wel (iets) eenvoudiger…
Ik geef het toe, het heeft echt ook heus wel geholpen dat we als tweeverdieners door het leven gaan. Biologisch eten is, op productniveau, heus wel duurder dan niet-biologisch eten. Maar dat is meestal ook omdat biologisch eten juist kost wat eten zou moeten kosten. Biologisch is niet te duur, niet-biologisch is te goedkoop. Die gedachte helpt wel bij het licht morrend en schoorvoetend kopen van kipfilet voor 20 euro per kilo of een bloemkool van 3 euro. Maar het moet ook niet te gek worden. Dingen die echt gruwelijk te duur voelen koop ik nog steeds niet. En wat dan? Dan eten we wat anders. En als dan je voedselpatroon heel langzaam meeverandert, kom je erachter dat je eigenlijk nog steeds evenveel geld kwijt bent aan de wekelijkse boodschappen als vroeger. Al is het alleen maar omdat we veel minder afhaaleten, snoep en snacks eten, omdat dat lastiger biologisch te verkrijgen is. Echt, vroeger kostten de weekboodschappen (all-in) ons gemiddeld 100 tot 125 euro en dat kosten ze nu nog steeds. Geld helpt in die zin vooral bij het uitproberen van nieuwe dingen. Uiteindelijk ben je amper duurder uit.
Meer aanbod en goed netwerk van winkels
Ik weet niet of ik nu zo biologisch zou eten als de wereld aan winkels niet ook was meeveranderd. Het aanbod is de afgelopen 10 jaar zo enorm gegroeid! Van bijna elk product is wel een biologische variant verkrijgbaar en vaak kun je kiezen uit diverse merken, zodat je bewust kunt kiezen voor een product dat past bij je budget en smaak. Wat daarnaast helpt is dat ik een heel netwerk van winkels om mij heen heb verzameld. In ons dorp zit een biologische winkel van bescheiden omvang waar ik voor 70 procent van onze boodschappen terecht kan. De supermarkt in ons dorp is een Albert Heijn die ineens ook flink inzet op biologisch. Daarnaast heb ik als ondernemer pasjes van alle groothandels waar ik twee tot drie keer per jaar heenga en rijd ik ook zo’n twee keer per jaar naar onze oosterburen. En dan is er nog online, zoals BiologischeWijnwinkel.nl, de webshop van EkoPlaza en Big Green Smile. Als je het slim inricht, heb je voor alles een adresje en hoeft biologisch eten niet veel meer geld en moeite te kosten.
Het krijgen van een kind
De meest recente impuls om nog meer biologisch te eten was het krijgen van een kind medio 2014. Haar eerste hapje brood was biodynamisch en dan denk je al snel: waarom wijzelf dan niet? Sindsdien is ons eigen brood ook biologisch. Toen ze beleg op haar brood ging eten, kozen we voor biologische notenpasta, appelstroop en kokosolie. Tsja, waarom wijzelf dan ook niet? Enzovoorts, enzovoorts.
Vertrouwen in het keurmerk
Een laatste belangrijke factor ten slotte is mijn kritisch bewuste vertrouwen in de keurmerken voor biologisch (en Demeter voor biodynamisch). Waar geld verdiend kan worden, wordt gesjoemeld. Dus natuurlijk is het zo dat niet elk product dat biologisch zegt te zijn ook daadwerkelijk biologisch is. Maar moet ik het daarom maar helemaal niet kopen? In de ‘gewone’ voedselindustrie wordt ook gesjoemeld. Ik heb liever dat er een keertje met een biologisch product wordt gesjoemeld en dat het dan niveau ‘gewoon’ heeft, dan dat ik een gewoon product koop waar mee is gesjoemeld en wat daardoor echt beneden alle peil blijkt. Stel dat ik in 5 procent van de gevallen genaaid word, dan heb ik het toch mooi voor 95 procent goed gedaan!
Het is een sport geworden, een levensstijl
Biologisch eten is voor mij inmiddels meer dan een voedingspatroon; het is een levensstijl geworden. In elke winkel waar ik kom kijk ik rond naar nieuwe producten en nieuwe opties. Trots neem ik mijn nieuwe trofeeën naar huis. Het is een sport, een waanzinnig verslavende sport waar ik echt van kan genieten.
Beter in kleine stappen dan in één keer
En zo, heel langzaam maar toch, eten we medio 2015 vrijwel volledig biologisch. Van ei en melk in 2005, via vlees en groente, naar potjes, sausjes, brood en broodbeleg 10 jaar later. Ik denk dat dat ook de enige manier is om duurzaam te veranderen zonder dat je jezelf beknot in je levensplezier. Sterker nog, op deze manier wordt het zelfs heel leuk. En dan is het helemaal win-win-win: voor dierenwelzijn, voor het milieu én voor jezelf!
