Veganisme en vegetarisme worden vaak afgedaan als een persoonlijke keuze. Een keuze waar je de allesetende mee lastigvalt, omdat je bij sociale gelegenheden afwijkend bent. Maar hoe persoonlijk is die keuze nou eigenlijk? Door het een persoonlijke keuze te noemen, degradeer je het tot een soort hobby en dat is het toch voor de meeste veganisten toch echt niet.

Verschillende redenen voor veganisme

De keuze om als veganist door het leven te gaan kan verschillende redenen hebben. Het zijn nèt mensen, die veganisten, allemaal met hun eigen achtergrond en levensvisie. Toch zijn er drie hoofdthema’s waar de meeste veganisten zich wel in kunnen vinden.

1. Dierenleed
2. Milieuproblematiek
3. Wereldvoedselproblematiek

Daarmee is eigenlijk al duidelijk dat veganisme juist niet over de persoon zelf gaat. Natuurlijk zijn er ook mensen die een veganistisch dieet volgen, omdat ze er gezonder of slanker van willen worden. Maar veruit de meesten doen dat toch om een reden die buiten henzelf ligt.

Dierenleed

Neem nou het dierenleed. Een veganist ziet het dier als een wezen met een gevoelsleven, intelligentie en recht op een leven dat goed is voor dat dier. Het dier mag dus niet gebruikt worden door de mens als product.

Als het een persoonlijke keuze is om geen vis, vlees, zuivel en eieren te eten is het dus ook een persoonlijke keuze als je dat wel doet. Je maakt op dat moment dus de keuze om een levend wezen dat in staat is tot lijden en wat een mate van intelligentie en bewustzijn heeft, te laten lijden en sterven voor je eigen genot. Voor een veganist kan dit geen persoonlijke keuze zijn omdat je daarmee de persoonlijke keuze van het dier niet respecteert. De persoonlijke keuze van een dier zal namelijk altijd zijn dat het een goed leven heeft, niet hoeft te lijden en niet vroegtijdig hoeft te sterven (waarmee het argument: “ja, maar ik eet altijd biologisch” ook meteen vervalt).

Mensenleed

Stel nou dat iemand het leuk vind om kinderen te misbruiken of mensen te doden. Spreken we dan ook over een persoonlijke keuze? Natuurlijk niet. Uiteraard is het een persoonlijke keuze om dat wel of niet te doen maar het belang van het individu om niet vermoord of misbruikt te worden staat vanzelfsprekend voorop. Daar zijn wetten voor. Dat het belang van een dier niet in die mate in een wet is vastgelegd wil niet zeggen dat het geen rechten van die aard zou moeten hebben.

Lange tijd, tot ver in de jaren tachtig van de vorige eeuw, dacht men dat een baby geen pijn kon ervaren. De pasgeborene werd dus niet beschermd tegen de pijn bij ingrepen en zelfs operaties. Ook van mensen van een ander ras, met een andere huidskleur of van een lagere sociale klasse werd ooit gedacht dat ze minder tot geen pijn konden ervaren. Gelukkig weten we nu beter.

Met dieren is iets soortgelijks aan de hand. Er komt steeds meer erkenning voor het feit dat dieren wel degelijk kunnen lijden en bewustzijn hebben. Dat het nu nog niet beschermd wordt tegen leed is dus wellicht een kwestie van tijd. Er zal misschien een tijd komen waarin we beseffen dat de massaslachtingen onder dieren en het feit dat de mens denkt dat hij bovenaan de hiërarchie in de voedseleten staat, als het grootste misverstand in de geschiedenis gezien zal worden.

Millieuleed

Ook wat betreft het milieu is het een beetje gek als je spreekt over een persoonlijke keuze. Natuurlijk is het je persoonlijke keuze als je afval dumpt in een natuurgebied of als je als kapitein op een schip je afgewerkte olie midden op zee loost. Maar niemand zal daar zijn schouders over ophalen en zeggen: “Mwah! Dat is nou eenmaal zijn of haar persoonlijke keuze”. Niemand zal zeggen dat het jouw persoonlijke keuze is om dat vooral niet te doen. Waarom niet? Omdat het anderen treft. Omdat het de hele wereldbevolking betreft als het milieu verziekt wordt.

Er van uitgaande dat de vee-industrie, ook de biologische, één van de meest vervuilende industrieën is (zie de documentaire Cowspiracy) maakt de veganist dus juist een keuze voor het groter belang. Het is juist een keuze tegen opwarming van de aarde waar men op dit moment in bijvoorbeeld India al de gevolgen van ondervindt en waar wij in ons kleine welvaartslandje ook absoluut mee te maken gaan krijgen. Niks persoonlijks aan dus.

Voedselleed

Het derde thema: wereldvoedselproblematiek spreekt eigenlijk ook voor zich. Van alle landbouwgrond die nu bebouwd wordt zouden we de hele wereldbevolking kunnen voeden wanneer we die grond zouden gebruiken om gewassen te verbouwen die voor menselijke consumptie zijn. Daar hoeven we dan geen extra bomen voor te kappen zoals dat nu nog steeds gebeurt (jaarlijks verdwijnt er een grondgebied zo groot als België aan regenwoud). Dat zou betekenen dat er veel minder honger op de wereld zou hoeven zijn dan nu het geval is. Ook hier is er een keuze voor minder leed op de wereld. Een keuze die nauwelijks als persoonlijk omschreven zou kunnen worden.

Toch een beetje persoonlijk

Kortom er is juist weinig persoonlijks aan veganisme. Het enige persoonlijke wat er aan veganisme te ontdekken valt is dat het over het algemeen een gezonde levenswijze is, dat je een wereld aan nieuwe smaken ontdekt en dat je er als persoon door groeit. Dat vind ik persoonlijk mooi meegenomen.

Meer weten over veganisme?

• Over redenen voor veganisme: Site van Peta
• Over speciecisme: Lees dit artikel over Peter Singer
• Over de mens/dier verhouding: Blog van Roos Vonk
• Over misverstanden bij het voelen van pijn: Geschiedenis van pijn

Louise van Leeuwen

Ontdekkend veganist, schildpad, schrijver, compassievol, artistiek, gek op eten/koken en o, ja ook nog functioneel applicatiebeheerder