We proberen allemaal ons steentje bij te dragen aan een beter milieu. En plastic, zeker wegwerpplastic, hoort daar natuurlijk niet bij. Voor veel mensen is er dan ook weinig zo frustrerend als plastic om de groente in de supermarkt. Zeker als de ‘gewone’ komkommer niet in plastic zit en de biologische komkommer wel, kan dat op kritiek rekenen. Maar hoe slecht is dat stukje plastic nou eigenlijk? En is dat erg?

Plastic: de meest herkenbare vorm van vervuiling

Plastic is misschien wel de meest herkenbare en tastbare vorm van vervuiling. Je kunt het zien in de winkel en in de bermen en sloten langs wegen. Vooral op de looproutes tussen middelbare scholen en de supermarkt. Veel andere vormen van vervuiling zijn niet of nauwelijks zichtbaar. Co2 zie je niet in de lucht zitten, pesticiden zie je niet in de weilanden en op de komkommer staat niet hoeveel co2 er nodig was om die te verbouwen en te transporteren. Misschien is de zichtbaarheid van plastic de reden dat sommige mensen zo ver gaan in het verminderen ervan in hun omgeving. Maar plastic is niet altijd en overal slecht.

De impact van een komkommer, paprika of tomaat op het klimaat

Groenten in de supermarkt hebben op veel manieren impact en die impact verschilt nogal op basis van bijvoorbeeld de afstand en het seizoen. Voordat de groente op je bord terecht komt, wordt bijvoorbeeld de grond bewerkt (bij ploegen komt co2 vrij), bemest (kunstmest wordt gemaakt met o.a. aardgas), water gegeven (1% van ons water gebruiken we thuis, 86% zit verborgen in voedselproductie), geoogst (tractors op diesel), bewerkt, verpakt en getransporteerd (met schepen en vrachtwagens op diesel, vliegtuigen op kerosine). Soms wordt in verwarmde kassen geteeld of worden groenten gekoeld bewaard.

De invloed van plastic op de impact van een komkommer, paprika of tomaat

In De Verborgen Impact van Babette Porcelijn zien we dat de impact van verpakkingen bij groente zo’n 10% van de totale impact is. De inhoud van de verpakking is dus verantwoordelijk voor zo’n 90%. Het is veel slechter voor het milieu een komkommer weg te gooien die slecht beschermd was, dan de verpakking van een goede komkommer weg te gooien. Elke groente die niet weggegooid wordt, compenseert dus de verpakking van 9 van z’n soortgenoten. Plastic kan dus goed zijn voor het milieu. Vooral bij groente die gevoelig is voor bederf bij transport en in de winkel.

Klimaatimpact verse groente en houdbare groente

Ze adviseert trouwens ook meer houdbare groente te kopen in plaats van verse. Want bij verse groente kan de verspilling in de hele keten (transport, winkel en thuis) oplopen tot zo’n 50%. Bij houdbare groente ligt dat een stuk lager, omdat de groente vaak binnen een paar uur na de oogst verwerkt is en goed verpakt is. Vanaf dat moment is de groente veel beter beschermd en is de verspilling tijdens transport en in de winkel nihil.

Impact verlagen bij de boodschappen

Als je de impact van je boodschappen op de Aarde wilt verkleinen, moet je dus eigenlijk niet alleen focussen op plastic. Andere keuzes maken vaak meer impact. Bijvoorbeeld:

• Groente uit eigen regio of land in het seizoen scheelt zowel verwarmde kassen als transport. Kies dus vaker groente in het juiste seizoen.
• Soms kan groente uit bijvoorbeeld Spanje (transport met vrachtwagen) beter zijn dan groente uit Nederland (verwarmde kas). Check de groente- en fruitkalender van Milieucentraal. Daar kun je per maand en groente zien welke keuzes er goed of slecht zijn.
• 66% van de impact van ons voedsel komt van vlees, 9% uit zuivel en eieren. Wat vaker plantaardig eten is dus de grootste klimaatklapper binnen de categorie voeding.
• Sommig fruit is nauwelijks geschikt om te transporteren en moet in plastic bakjes met bubbelplastic worden vervoerd. Heb je de ruimte? Plant dan een paar struikjes framboos, (doornloze) braam, aalbes of honingbes in je tuin. Of pluk de bramen gewoon ergens langs de weg.

Is groente verpakt in plastic slecht?

Groente in plastic kan, vooral bij tere groente die gevoelig is voor schade bij transport of in de winkel, beter voor de Aarde zijn dan groente zonder bescherming. De milieu-impact van eten weggooien is groter dan die van verpakkingen.

Remi van Beekum

Permacultuur/voedselbos @ De Hommelgaard

In het dagelijks leven is Remi als Kiemfabriek vooral interim marketeer voor bedrijven en organisaties die de wereld wat mooier maken. Soms rond strategie of management en soms met de handen aan de knoppen in bijvoorbeeld campagnes. Thuis heeft Remi samen met Cecile en Emily een eigen voedselbos en permacultuurproject de Hommelgaard in een klein dorpje in Drenthe. Veel artikelen zijn vooral daarop geïnspireerd.