Wat is klimaatcompensatie en hoe werkt het?
De laatste tijd kom je het op steeds meer plekken tegen. Klimaatcompensatie of co2-compensatie. Het principe is simpel. Uitstoot van broeikasgassen zoals co2 kun je afkopen door elders te investeren in het verminderen van uitstoot of het opnemen van co2. Maar hoe werkt co2-compensatie in de praktijk? Waar moet je op letten en wat kost het?
Eerst verminderen dan compenseren
Misschien een open deur, maar desalniettemin wel goed om nog even te noemen. Begin met het voorkomen van uitstoot. Dat is altijd beter dan compenseren. Zet de kachel een graad lager, hang de was lekker buiten aan de waslijn, pak de trein en vlieg alleen als het echt moet. De uitstoot die je niet kunt of wilt vermijden kun je compenseren door aan klimaatcompensatie te doen.
Hoe werkt klimaatcompensatie?
Uitstoot van broeikasgassen kan op veel manieren. Zo kun je uitstoot compenseren door bomen te planten. Bomen halen co2 uit de lucht en slaan dat op in hun biomassa. Met name als ze groeien. Als de boom later wegrot of verbrandt komt de co2 wel weer vrij. Dus het is belangrijk om bomen te blijven planten als oude bomen omvallen.
Een andere manier om co2 te compenseren is het voorkomen dat bomen gekapt worden. In veel derde wereldlanden wordt heel inefficiënt gekookt op open vuur. Dat kost veel hout en is bovendien ongezond. Door die mensen te voorzien van clean cookstoves hoeven ze veel minder bomen te kappen om te koken en ademen ze geen ongezonde rook meer in.
Ook kun je je elders energie besparen of investeren in duurzaamheid. Zo zijn er projecten waarbij je in een derdewereldland investeert in een biovergister of windmolen. Broeikasgassen zijn wereldwijd, dus het maakt niet uit waar ter wereld je ze compenseert.
In theorie zou je zelf aan de slag kunnen gaan en bomen kunnen planten of je buurman kunnen helpen met energie besparen. Maar het is makkelijker om een aanbieder te zoeken die dat voor je doet. In de praktijk werken die vaak met een combinatie van aanplant van bos, educatie zodat kap verstandig gebeurd zodat bos kan teruggroeien en clean cookstove projecten. De focus ligt daarbij op derdewereldlanden. Daar groeien bomen sneller waardoor ze sneller meer co2 opnemen. Ook is het vaak goedkoper om het daar te doen dan hier. Er zijn ook aanbieders die een 1 boom hier planten en 1 in de derde wereld.
Wat kun je compenseren?
Zowel particulier als zakelijk is het mogelijk te compenseren. Voor een particulier ligt het voor de hand te kijken naar vervoer en energieverbruik in huis. Beide hebben een grote impact én zijn makkelijk uit te rekenen. Wil je verder gaan, dan zou je ook naar indirecte (en vaak verborgen) impact van je voeding, spullen en kleding kunnen kijken. Als je nog geen flexi- of vegetariër bent is voeding waarschijnlijk je grootste co2-kostenpost.
MilieuCentraal heeft een aantal voorbeeldberekeningen gemaakt voor verschillende gezinssamenstellingen. Zij berekenen ook dat een gemiddeld huishouden per jaar zo’n 23 ton aan co2 uitstoot, 8 ton direct en 15 ton indirect.
Wat kost co2-compensatie?
En dan het mooiste onderdeel van dit blog. Co2-compensatie is spotgoedkoop! Een ton co2 kun je bij veel aanbieders compenseren voor € 10,-. Dat betekent dat een gemiddeld gezin dat 23 ton uitstoot voor € 230,- per jaar co2-neutraal kan zijn. Een koopje voor een schoon geweten lijkt me. En als je vervolgens aan de slag gaat met het verlagen van je uitstoot, dan kan het nog een stuk goedkoper.
Aanbieders van co2-compensatie
In Nederland zijn een aantal aanbieders van co2-compensatie. Trees for all (voorheen Trees for Travel) lijkt een van de bekendste aanbieders. Maar ook Hivos en Greenseat bieden co2-compensatie aan. En ik ben er vast nog een paar vergeten. De meeste aanbieders hebben ook handige calculatietools om je uitstoot te berekenen aan de hand van wat vragen. Ze maken veelal gebruik van de cijfers van Milieu Centraal voor de berekeningen.
Ook veel groene energiebedrijven bieden co2-compensatie aan. Het kan best zijn dat je het al gebruikt. Groen gas is namelijk erg moeilijk en duur om te maken. Daarom bieden de groene energiebedrijven doorgaans bosgecompenseerd gas. Dat is dus gewoon gas uit Groningen en veroorzaakt nog steeds aardbevingen. Maar de co2-uitstoot wordt dan door je energiebedrijf gecompenseerd met bosprojecten.
Greenchoice heeft bijvoorbeeld een indrukwekkende lijst bosprojecten waarmee ze al een miljoen hectare bos hebben beschermd. Maar ook kleinere aanbieders zoals het coöperatieve energiebedrijf Noordelijk Lokaal Duurzaam investeert in co2-compensatie projecten in onder andere China, Mali en Turkije. Ook bieden sommige vliegmaatschappijen een optie tot co2-compensatie tijdens het boeken van een vlucht.
Keurmerken voor co2-compensatie: Gold Standard en Verified Carbon Standard
Omdat er allerlei verschillende manieren zijn om co2 te compenseren en het vaak om kleine projecten ver weg gaat, was er behoefte aan duidelijke afspraken en uniforme manieren van meten. In samenwerking met het WWF is er in 2013 een Gold Standard gelanceerd. Projecten die dat keurmerk hebben, leggen voldoende bos aan, beheren de natuur in dat bos goed en betalen de arbeiders en grondbezitters een eerlijke prijs. Ze werken met emissiereductiecertificaten of co2-credits. Eén emissiereductiecertificaat staat gelijk aan een gecontroleerde reductie van 1 ton co2.
Je kunt ook de Verified Carbon Standard (VCS) tegenkomen. Dat is een vergelijkbare standaard voor co2-compensatie. Onder andere het World Economic Forum (WEF) en het World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) staan achter dit keurmerk.
Klimaatcompensatie versus co2-compensatie
Let erop dat er een verschil is tussen klimaatcompensatie en co2-compensatie. Bij co2-compensatie wordt alleen de co2-uitstoot gecompenseerd. Co2 is het bekendste broeikasgas, maar zeker niet het enige. Voor de gasgestookte cv-ketel thuis of de bus of de trein zal je met co2-compensatie wel vrij goed zitten. Maar een vliegtuig stoot ook stikstofoxiden en roet uit. En de koe waar je de zuivel van hebt genomen stoot een hoop methaan en waterstofsulfide uit. Die gassen hebben zelfs een grotere impact op het klimaat. Wil je die uitstoot ook compenseren, dan heb je aan co2-compensatie niet genoeg. Het probleem is alleen dat klimaatcompensatie een stuk ingewikkelder is uit te rekenen en vaak een dubbel zo duur zal worden. Daarom kiezen veel aanbieders er nu voor om co2-compensatie aan te bieden.
