Vernieuwde Opzij en Ophij: top of flop voor feminisme?
Op 23 maart werd bekend dat Opzij helemaal vernieuwd is en ook nog eens komt met een eenmalige manneneditie: Ophij. Nu heb ik mijn lidmaatschap na 6 jaar abonnee te zijn geweest vorig jaar opgezegd, maar ik ben de ontwikkelingen rond het feministische maandblad blijven volgen. Ik werd nu toch wel nieuwsgierig en kocht een exemplaar zodra het tijdschrift in de winkel lag. En? Is het wat?
Opzij: feministisch maandblad
Opzij geldt al decennialang als hét blad voor feministen. Het hoofdredacteurschap van Margriet van der Linden in 2008 was voor mij de aanleiding om lid te worden. Totdat zij in 2012 opstapte, kon ik mij elke maand weer verheugen op de plof in mijn brievenbus. Tijdens de interim-periode van Daphne van Paassen kreeg ik mijn twijfels en met het aantreden van Irene de Bel was ik er helemaal klaar mee. Opzij werd bewust steeds minder activistisch en steeds meer een blad in de lijn van LINDA en Libelle. Linda Duits verwoordt mijn gevoel van toen heel goed in een column voor The Post Online.
De aankondiging van Ophij en een vernieuwe Opzij
Maar goed, mensen veranderen en inzichten ook. Daarom spitste ik mijn oren toen het nieuws mij bereikte dat Opzij helemaal vernieuwd is en dat viert met een editie van Ophij. En dat komt de hoofdredactrice verkondigen in de talkshow van vrouwenverslinder Jeroen Pauw. Een bijzondere keuze. Irene de Bel zegt via het persbericht over de lancering van Ophij en de nieuwe Opzij:
“Hun levens [die van geëmancipeerde vrouwen] verschillen en ze geven elk een andere invulling aan het feminisme: waar de een zich spiegelt aan het sexy feminisme van Beyoncé, put een ander inspiratie uit Neelie Kroes. Omdat feminisme niet langer een zaak is van alleen vrouwen, brengen wij ook de Ophij uit.”
De hoofdredactrice komt zelfs tot de conclusie dat de jonge vaders van Nederland het zwaarder hebben dan de jonge moeders van Nederland. Ik word wel wat nerveus van dit soort mededelingen. Alsof het hele feminisme samen te vatten is in welk geslacht de meeste uurtjes vrije tijd heeft. Ik vind dat een heel beperkte blik van deze self-proclaimed ‘bakfietsmoeder uit Amsterdam-Zuid‘. En ik blijk niet de enige die niet blij is met de nieuwe koers.
Zonder mannen wordt het niks
Maar, hoewel mijn eerste reactie negatief is, hebben de makers van Opzij natuurlijk wel gelijk: zonder mannen lukt het gewoon niet. Die conclusie resulteerde vorig jaar in de wereldwijde campagne HeForShe waar ik al eerder over schreef. Sterker nog, op Eigenwijs Blij verscheen in januari een uitgebreid artikel met precies dezelfde boodschap: “6 x inspiratie: feminisme is ook een zaak voor mannen.”
Mannen kunnen niet alleen een wezenlijke bijdrage leveren aan de empowerment van vrouwen; door zichzelf te bevrijden van stereotype vooroordelen over mannen kunnen zij ook zelf enorm groeien. Juist de combinatie van vrouwen die de kans krijgen om succesvol te zijn en mannen die de kans krijgen om kwetsbaar te zijn is de sleutel tot ware gender equality.
The proof of the pudding is in the eating
Het zit in mijn natuur om innovatie met een optimistische blik tegemoet te treden. Sterker nog, dat is de hele insteek van Eigenwijs Blij. Ik wil de vernieuwde Opzij daarom niet meteen neersabelen zonder het tijdschrift zelf goed gelezen te hebben. Ook ben ik benieuwd wat mijn man van Ophij vindt. En zelfs als ik Opzij niet meer feministisch en activistisch genoeg vind, dan nog kan het zijn dat ik mij bij het blad thuis voel. Uiteindelijk ben ik gewoon wit, middenklasse en hetero met een witte, middenklasse, hetero echtgenoot. Dus kom maar op met dat blad.
De vernieuwde Opzij: opinieblad voor bevoorrechte vrouwen
De tussenkop hierboven zegt al genoeg, hè? Het spijt me echt, ik kan er niet meer van maken. Op de vormgeving en de fotografie heb ik overigens helemaal niks aan te merken, die is erg ‘VARA’ en van nu. Maar de inhoud stemt niet echt vrolijk.
En dat komt grofweg door twee dingen. Ten eerste is Opzij nu nog meer gericht op de hoogopgeleide, witte vrouw, dan toen ik mijn abonnement opzegde. Daar kan ik als bewoner van dat hokje op zich nog mee leven, maar niet met het belerende, denigrerende toontje wat daarbij blijkt te horen. Een zin als “Geen marginaal clubje dus, die moslimfundamentalisten”, daar spat de gekleurde opinie onmiskenbaar vanaf. En dat is helaas niet het enige voorbeeld. Het is ook een soort salon-feminisme: vanachter de muntthee of Chardonnay klagen dat andere vrouwen niet hard genoeg willen. Juist in een tijd waarin weer ruimte is voor activisme, zouden we schouder aan schouder moeten staan voor gendergelijkheid (samen met mannen overigens).
Het tweede probleem met de nieuwe Opzij is dat het inhoudelijk simpelweg niet zo’n heel erg feministisch blad is. Een dossier over single-life: single mannen hebben echt dezelfde problemen. En een spread over ontslagen worden als je iets doms zegt op social media; wat is daar de link met feminisme of zelfs maar met emancipatie? Los van de kaft, advertenties en katernen over boeken en films telt dit nummer van Opzij 67 pagina’s. 41 pagina’s (61%) daarvan zijn gevuld met artikelen met een feministisch thema, soms in your face, soms iets marginaler. 26 pagina’s (39%) hebben meer met lifestyle te maken en zou ik niet verwachten in een feministisch tijdschrift. Een matige score dus.
Ophij: worden feministische mannen hier blij van?
Hoe zit het dan met het cadeau voor de mannen, de Ophij? Als ik de inhoudsopgave zo bekijk, dan vind ik Ophij eigenlijk stukken interessanter en feministischer dan Opzij. Dat voelt wel een beetje tegennatuurlijk…
Hoewel Ophij op het randje van het zijn van een gimmick bungelt, gaat het wel over wezenlijke dingen van de andere kant van die medaille. Over kwetsbaarheid en zorgen, zoals het feit dat Nederlandse vaders veel minder tijd met hun kinderen doorbrengen dan vaders uit andere Europese landen. En over sterilisatie, zodat hun vrouwen kunnen stoppen met het slikken met hormonen. Het blijven een beetje first world problems van witte mannen, maar het zijn in ieder geval wezenlijke problemen waar veel mannen mee worstelen.
Mijn man is overigens stukken minder positief. Hij vindt dat mannen die al feministisch zijn dit blad niet nodig hebben en gewoon met een half oog de Opzij kunnen lezen. En mannen die feminisme onzin vinden gaan dit toch niet lezen. “Dit is dus wat zo’n hoofdredactrice van een feministisch blad dénkt dat ik interessant moet vinden. Ik heb geen enkele letter als interessant ervaren. En ik ben BN’ermoe.” Au.
Ik wil graag positief zijn, maar…
… het zit er gewoon niet meer in, daar bij Opzij. Mij bekruipt vooral het gevoel dat ze op de redactie van Opzij gewoon alle goede artikelen uit Opzij én uit Ophij in één tijdschrift hadden moeten publiceren. Dan was het allemaal nog best interessant geweest. Vooral voor een witte, hoogopgeleide hetero vrouw. Liefst woonachtig in de Randstad. Die bakfietsmoeder uit Amsterdam-Zuid dus.
Ik was bijna overstag voor de Ophij, tot ik de generaliseringen van de hoofdredacteur las.
De gemiddelde vader zal het vast drukker hebben dan de gemiddelde moeder. Maar dat is zo niet van toepassing op ons gezin (en een heleboel andere gezinnen), dat ik direct was afgehaakt. Hoe zit het dan met één-ouder-mama’s? Die zijn er dan echt weer een stuk meer dan één-ouder-papa’s…
Liever had ik de correcte termen gemiddeld overal voor gezien. Ik heb alle respect voor de mannen die veel energie in hun kinderen stoppen, maar laten we niet doen alsof ze het moeilijker hebben dan een vrouw die hetzelfde aantal uren werkt en ook een groot deel van het opvoeden en het huishouden voor haar rekening neemt. Hou op met dat vergelijken van mannen en vrouwen. Blegh. We zijn allemaal ouders en moeten het redden met wat we hebben.
Ik wil graag een Opwij. Iedereen bij elkaar. Emancipatie gaat ons allemaal aan.
Hear, hear!