Op bezoek bij biodynamische kwekerij De Eemstuin in Uithuizermeeden
Ik kocht er al wel eens kruiden en groenten van bij het biologische winkeltje bij ons in het dorp. En ik vroeg mij altijd af hoe zo’n biodynamische kwekerij nou eigenlijk te werk gaat. Is dat heel kleinschalig? Een uit de hand gelopen moestuin? Of hoe moet ik mij dat voorstellen? Toen ik hoorde van een open dag begin april, wist ik dan ook zeker dat ik langs wilde gaan. Hup, man en peuter mee, en op naar biodynamische kwekerij De Eemstuin in Uithuizermeeden.
Een vette kas en een varken
Eenmaal aangekomen bij De Eemstuin blijkt de kwekerij weliswaar enigszins kleinschalig, maar verre van kneuterig. Met een groepje andere nieuwsgierigen worden we rondgeleid door onder meer een flinke kas vol gewassen. Buiten staat een varken vrolijk rondjes te rennen. Die is duidelijk blij dat het eindelijk een beetje lekker weer is (het eerste weekend van april was wel een cadeautje voor ons allemaal).
Wat is biodynamisch?
Maar wat is biodynamisch nu ook al weer? Biodynamisch is sowieso biologisch met daarbovenop nog wat eisen. Een bekend keurmerk voor biodynamisch is Demeter, waar ik eerder ook al eens over schreef. Ook bij De Eemstuin wappert een vlag van Demeter. Een deel van het biodynamische gedachtegoed vind ik persoonlijk niet meer dan logisch. Proberen een gesloten kringloop op het bedrijf te hebben, bijvoorbeeld door mest zelf te gebruiken, veel te composteren en je eigen zaad te kweken. Zo werkt de Eemstuin met 95 procent eigen zaad!
En ook het oog voor het sociale aspect vind ik mooi. Vaak zijn er bijvoorbeeld mensen in dienst die anders buiten de maatschappij komen te staan. Maar als de eigenaresse begint over zaaien als de planeten op de juiste manier staan, dan check ik toch wat uit. Ik weet het niet, op dat vlak. Maar dat schuif ik graag opzij in ruil voor alle andere dingen waar biodynamisch voor staat.
Kringloop op de boerderij
Die kringloop is heel belangrijk. En tijdens de rondleiding in De Eemstuin volgen we in feite die kringloop. Eerst zien we een heel systeem aan composthopen. Mijn dochter was ondertussen aan het roepen naar het varken dat achter de composthopen stond te knorren, dus hoe dit precies zat is mij ontgaan. Maar het mooie van eigen compost is natuurlijk ook dat je precies weet wat erin zit.
Vervolgens lopen we de kas in. Ik had eigenlijk in eerste instantie helemaal niet gedacht een kas te vinden op een biodynamisch bedrijf, maar dat is blijkbaar een raar vooroordeel. Veel zaden worden in warme bakken voorgezaaid en vervolgens nog verder opgeteeld in koude bakken. Daarna mogen ze de echte kas in. Hier staat alles in lange rijen zoals je dat ook wel kent van andere kassen. Met het grote verschil dat er enorm veel biodiversiteit is. Elke rij is anders, van koriander, via radijs, tot sla en bonen. De hele groentekraam in feite. Wat we in deze kas zien is eigenlijk de laatste lichting. Vanaf medio april kunnen ze op de volle grond gaan zaaien. Grappig, dat moment hangt onder meer af van de grondsoort. Op zand kun je al in maart naar buiten, maar op klei pas medio april.
Wisselwerking
Buiten in de volle grond of binnen in de kas: in de biodynamische landbouw wordt in ieder geval altijd gewerkt met de wisselwerking tussen allerlei gewassen. Daarom wordt ook gedaan aan wisselteelt, waarbij er steeds iets anders op de grond komt te staan. Ook tussen de gewassen en in de strijd tegen ongedierte wordt op fascinerende wijze gebruikgemaakt van die wisselwerking. Zo is er bijvoorbeeld expres een bed doorgeschoten, bloeiende winterpostelein voor nectar voor sluipwespen. En recent hebben ze met z’n allen nog duizenden slakken geraapt en deze vergast en tot stikstofrijke compost gemaakt (klinkt wel een beetje zielig, dat wel).
Een bezoekje waard
Eigenlijk wist ik de meeste dingen al wel, maar ik vond het toch erg interessant om een biodynamische kwekerij echt van binnen te kunnen bekijken. Alle kennis die je hebt gaat dan echt leven. Absoluut een tip om ook zelf je regio in te gaan en boeren te bezoeken. En die slimme wisselwerking tussen gewassen en dieren onderling… echt heel fascinerend, ook voor ideeën over onze eigen moestuin.
En ook van belang is maan en sterrenstand voor de diverse gewassen .
Het zaaien en verpoten.