Huis & Tuin

Slakken in de moestuin bestrijden zonder gif: zo pak je het aan

Slakken zijn nuttige dieren. Ze ruimen plantenresten en andere rommel in de tuin op en vormen voedsel voor vogels en egels. Maar ze kunnen ook erg vervelend zijn. Zeker als ze een plaag vormen en je ontkiemende plantjes in je moestuin opvreten. Met name naaktslakken zijn berucht, maar ook huisjesslakken kunnen veel schade aan je gewassen aanbrengen. In dit artikel tips om slakkenvraat te stoppen door op een natuurlijke manier van je slakkenplaag af te komen zonder chemische bestrijdingsmiddelen.

Begin al in maart met slakken bestrijding

Het beste moment om te beginnen met slakken bestrijden is al in maart. Zodra het buiten 5ºC of warmer wordt komen ze tevoorschijn. In maart zijn er nog maar weinig slakken. Maar deze slakken beginnen al snel met paren en leggen 300 tot 500 eitjes. Elke slak die je nu bestrijdt, scheelt dus straks een hoop slakken. Ook de herfst is goed moment om slakken tegen te gaan.

Slakken bestrijden door voeding weg te nemen

Naaktslakken leven grotendeels onder de grond waar ze ook van wortels van planten eten. Alleen ‘s nachts en na regen komen ze bovengronds. Ze eten vooral bladafval en de malse blaadjes van ontkiemende plantjes. Planten die al wat groter zijn of binnen zijn voorgezaaid maken een grotere kans om het te overleven. Je kunt slakken bestrijden door hun voeding weg te nemen. Als je een netjes aangeharkte tuin zonder slingerende bladeren hebt, is er minder te eten. Maar dat is veel werk en die slingerende bladeren zijn ook prima compost voor je tuin. Haal je ze weg dan moet je dus niet alleen harken, maar ook mest aanslepen. Veel werk en niet goed voor je tuin. Daarom kies ik voor andere manieren om slakken tegen te gaan.

Slakken bestrijden door schuilplaatsen op te ruimen

Slakken kunnen niet tegen droogte en zon. Bij warm weer trekken ze zich daarom vaak terug op vochtige, schaduwrijke plekken in je tuin. Onder bodembedekkers als maagdenpalm, stenen, potten, hout en in de kier naast de onderste plank van de schutting bijvoorbeeld. Heb je bijvoorbeeld ergens in een hoek een stapeltje oude stenen slingeren, dan is de kans groot dat dat een mooie uitvalsbasis voor slakken is. Ruim de stenen op en er is al één schuilplaats minder. Andere schuilplaatsen zijn lastiger op te ruimen. En bedenk ook dat veel andere nuttige dieren en insecten vaak dezelfde schuilplekjes hebben als de slakken.

Planten beschermen tegen slakken

Je kunt ook delen van je tuin onaangenaam maken voor slakken. Tere planten kun je bijvoorbeeld omringen door stro, cacaodoppen (cocopeat) of eierschalen. Slakken houden niet van de scherpe randjes aan stro, eierschalen en de doppen en zullen de plant daarom sneller met rust laten. En de stro en cacaodoppen zijn tegelijk prima mulch om de grond te beschermen tegen uitdroging én compost voor je planten. Wel af en toe aanvullen. In mijn ervaring remt dit de slakken wel een beetje af, maar is dit onvoldoende om ze helemaal tegen te houden. Met name in potten werkt het wel goed.

Slakken verjagen met stank

Slakken houden niet van sterke geuren. Met name knoflook is berucht (net als tegen bladluis trouwens). Maar ook andere looksoorten zoals ui en bieslook schijnen te helpen. Net als sommige planten uit de schermbloemenfamilie als venkel en dille. Daarnaast kunnen ook tomaat en kruiden als tijm en munt helpen de slakken te verjagen. Veel van deze soorten zijn eenjarig en hebben een korter seizoen dan de slakken. Maar ze kunnen in de zomer zeker helpen als je ze overal door je tuin verspreid neerzet. Ook kun je knoflookextract maken door een bol knoflook te vermorzelen en in een liter water kort te koken. Gebruik een plantenspuit om het knoflookextract op planten te spuiten die je extra wilt beschermen tegen slakken.

Slakken bestrijden met natuurlijke belagers

Met name egels en padden eten veel slakken. Maar ook vogels lusten wel een slakje op z’n tijd. Je kunt een tuin egel-vriendelijk maken door schuttingen van onderen open te maken of te vervangen door een haag. Biedt egels ook bescherming in de vorm van struiken, takken en bladeren. Padden en kikkers kun je lokken door een geschikte vijver aan te leggen of door barrières tussen je tuin en een vijver in de buurt weg te nemen. Als je de ruimte hebt, kun je kippen nemen en los door je tuin laten lopen. Vogels lokken tegen slakken kan ook. Daarbij helpt het als je geen katten hebt die de vogels weer verjagen.

Slakken bestrijden door ze te rapen

Waarschijnlijk de vriendelijkste manier om slakken in je tuin tegen te gaan is ze te rapen. Het beste kun je dat doen na een regenbui of in de schemer van de avond. Bij warm weer kun je de slakken vaak vinden onder bodembedekkers, planken en stenen. Je raapt eenvoudig alle slakken die je ziet op en doet ze in een bakje. Met huisjesslakken is dat prima te doen. Met naaktslakken ook, als je over je gevoelens heen kunt stappen. De geraapte slakken laat je vervolgens in een gemeenteperkje of bos verderop los. In de tuin van de buren gooien kan ook, maar dan lopen ze gewoon terug. Kies daarom een plek minimaal 20 meter verderop.

Slakken bestrijden door ze te lokken

Je kunt slakken ook naar een plek lokken door bijvoorbeeld oud vochtig hout, een natte krant of steen in je tuin leggen. Als je die ‘s morgens optilt tref je er meestal een hoop slakken aan. Etensresten zoals de buitenkant van een pompoen, schillen van sinaasappels en holle aardappels werken ook. Leg die ‘s avonds in je tuin en de kans is groot dat er ‘s morgens allemaal slakken op zitten. Raap ze wel direct, want anders gaan ze er met een goed gevulde maag snel vandoor.

Slakken bestrijden door ze te verzuipen in een bierval

Werken bovenstaande methoden onvoldoende om de slakkenplaag in jouw tuin te bestrijden, dan kun je ook drastischer maatregelen nemen. De bierval is een beproefd recept. Je graaft een bakje of afgesneden flesje tot de rand in de grond. Vul het met een derde bier en twee derde water. De slakken komen op de geur van gist af en drinken het bier. Waarschijnlijk zijn ze ladderzat voordat ze verzuipen. Een erg effectieve manier om slakken te bestrijden. Maar wel een smeerboel om op te ruimen. Leeg je slakkenval regelmatig en vul het bier dan aan. Een klein afdakje tegen de regen helpt. Er zijn ook speciale slakkenvallen te koop die je hiervoor kunt gebruiken als je dat mooier vindt.

Slakken bestrijden met zout

Zout helpt ook tegen slakken. Maar je hebt veel zout nodig en de slakken zijn niet de enigen in je tuin die er niet van houden. Waarschijnlijk leggen de meeste planten in je tuin ook het loodje. Niet doen dus.

Slakken bestrijden met slakkenkorrels

Heb je een serieuze slakkenplaag, dan zou je ook slakkenkorrels kunnen overwegen. Een mooi gezicht is dat niet. Maar ze helpen wel. De meeste korrels zijn op basis van methaldehyde en methiocarb. Rommel die niet alleen schadelijk voor de slakken is, maar ook voor dieren die de slakken eten, zoals egels, vogels en padden en ook huisdieren. Gebruik dat dus niet. Voor zover ik weet is er maar één soort slakkenkorrels die veilig is voor alle dieren behalve de slakken in je tuin: Escar-Go van Ecostyle. Zoals met veel producten van Ecostyle is ook dit, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, niet biologisch (net als de organische gazonmest bijvoorbeeld). Maar het komt wel in de buurt. Escar-Go werkt op basis van ijzerfosfaat. Slakken eten de blauw-groene korrels op en het ijzerfosfaat legt de kropklier lam. Daarna kan de slak niet meer eten. Hij trekt zich terug onder de grond en zal daar verhongeren. Geen fijn idee, maar je hoeft ze niet zelf op te ruimen en ziet er niks van.

Diversiteit en polycultuur tegen slakken

Tot slot raad ik aan om veel diversiteit in je (moes)tuin aan te bregen. Veel plagen, waaronder slakken, hebben een voorkeur voor één of enkele gewassen. Heb je veel verschillende gewassen in de tuin staan, dan is de kans groot dat de plaag klein blijft en een hoop gewassen het zullen overleven. Zet daarom veel planten door elkaar en voorkom zo dat slakken of andere belagers een plaag vormen. Vooral looksoorten lenen zich, vanwege de ranke vorm goed om tussen andere gewassen te planten en maken de omgeving voor slakken minder aantrekkelijk.

Meer tips om slakken te bestrijden in de moestuin?

Bovenstaande tips helpen zeker om slakken in je moestuin tegen te gaan. Maar ze werken allemaal niet volledig. Ik raad daarom aan om altijd een combinatie van maatregelen te treffen. Daarbij is het natuurlijk het mooiste als het lukt zonder slakkenkorrels. Het kan ook helpen met de buren samen te werken. Slakken hebben de naam langzaam te zijn, maar kunnen toch prima van de ene tuin naar de andere lopen om daar de planten op te vreten. Heb je nog andere tips en adviezen om slakken te bestrijden? Laat ze dan achter in de reacties hieronder!

Remi van Beekum on LinkedinRemi van Beekum on Twitter
Remi van Beekum
Permacultuur/voedselbos @ De Hommelgaard
Permacultuur/voedselbos @ de Hommelgaard | Ondernemer @ Kiemfabriek | online communicatie voor duurzame/sociale bedrijven | gitaarmuziek | duurzaamheid | man van Cecile | vader van Emily | Eext/Drenthe