Honing en bijenpopulatie: hoe stellen we beiden veilig?
Wat is honing precies? En waarom hebben we die bijen eigenlijk nodig? Onze voorouders aten al honing als zoetigheid en nog altijd is honing niet weg te denken uit onze keuken. Honing ontstaat doordat bijen nectar verzamelen uit bloemen en deze met enzymen omzetten naar honing. Dit bewaren ze in hun voorraadkast en daar leven ze zelf van, samen met de voedingsstoffen die uit stuifmeel komen.
Soorten honing
Het kristalliseren van honing komt bij alle soorten honing voor, dit is een natuurlijk proces. Door de honing wat te verwarmen (niet te warm) wordt deze weer vloeibaar. Geur en smaak worden bepaald door de nectarsoort.
Natuurzuiver
Omdat mensen nou eenmaal ook graag honing lusten, moeten de bijen hard werken om de voorraad steeds weer aan te vullen. Er blijft wel wat honing over voor ze, maar soms worden ze bijgevoerd met suiker… Dit komt de bij en de honing niet ten goede, kies daarom liever natuurzuivere honing.
Gezonde producten die bijen maken
Over het algemeen weet iedereen wel dat honing door bijen gemaakt wordt, maar wat veel mensen niet weten is dat bijen nog veel meer gezonde producten maken zoals stuifmeelkorrels, propolis, bijengif en royal jelly. Dit wordt veel ingezet bij allergieën, weerstand verhogen en de bijengif voor spier-/en gewrichtsklachten.
Baby’s en honing
Hoe onschuldig, lekker en gezond honing ook kan lijken, kleintjes onder de 1 jaar oud mogen nog geen honing eten. Hun maag en darmen zijn hier nog niet op voorbereid en honing kan daarom nare klachten veroorzaken door bacteriën die in honing kunnen zitten. Overigens is het wel leuk om te vermelden dat er een verzorgingslijn voor baby’s bestaat op basis van honing. Daar heeft Cecile al eerder een artikel over geschreven.
Bijensterfte
Genoeg over honing, want het gaat niet goed met de bijen. Er is al sinds 1994 ophef over de bijenpopulatie. Door grootschalige landbouw, ruilverkaveling, bestrijdingsmiddelen, het inzetten van gewassen die genetisch gemanipuleerde zijn, maar vooral door insecticiden is er veel meer bijensterfte. Bovendien vliegen bijen soms tot wel 10 kilometer voor de nectar. Als er genetische gemanipuleerde gewassen in zo’n straal staan kan de honing besmet zijn met gentechstuifmeelkorrels. Dan moet de honing ook het label GGO dragen.
Bestuiving
Omdat er dus al jaren sprake is van bijensterfte, komen gewassen in gevaar. We hebben bijen hard nodig voor ons eigen voedsel zoals appels, peren, bonen, tomaten en nog vele andere soorten. Deze bestaan namelijk door dierlijke bestuiving. Een bijenvolk kan wel 300 miljoen bloemen per dag bestuiven, dit zouden we anders met de hand moeten doen. Dit gebeurt momenteel al in delen van China. Dave Goulson legt in onderstaand filmpje uit wat er gebeurt met de bijenbevolking.
Zaadbommetjes
Wil je ook de bijen een handje helpen? dan kun je zaadbommetjes maken. Greenpeace ging ons jaren geleden al voor met een confettiprotest op een veld van Monsanto, maar wij hoeven er geen gewassen mee te weren natuurlijk. Het gaat vooral om de diversiteit in bloemen en dus nectar voor de bijen.
Nodig voor een zaadbom:
- Twee handen met kleipoeder (tuincentrum), twee handen biologische compost, ca 2 eetlepels bloemen/kruidenzaad (afhankelijk van het seizoen) en een handje lavendel als het voorjaar is.
- Meng alles goed in een kom.
- Sprenkel er wat water overheen zodat het net blijft kleven en draai er kleine balletjes van (soepballetje).
- Werp ze ergens op een braakliggend stukje of in je tuin.
Wil je meer doen voor de bijen, neem eens een kijkje in deze webshop van Het Bijenhuis voor allerlei benodigdheden als imker.
Wellicht leuk om te bezoeken op 9 of 10 juli, de landelijke open imkerijdagen!
Beste Marlinde,
Mooi artikel en zeer informatief. Als imker keek ik echter wel een beetje op van dit stukje: “….maar soms worden ze bijgevoerd met suiker… Dit komt de bij en de honing niet ten goede…..”. Dat klopt namelijk niet. Ik zal uitleggen waarom. Bijen worden inderdaad soms bijgevoerd met suikerwater. Dat zetten ze om naar iets dat op honing lijkt. De imker heeft voordat hij gaat voeren – aan het eind van het seizoen – de honingkamers verwijdert. Dat is het stuk van de kast waaruit hij (of zij) honing wint. De bijen slaan hun suiker dus op in het het broednest en eten dit gedurende de winter op. Er komt dus geen suiker in de honing. Dat is een hardnekkig misverstand en dat wilde ik toch even benoemen. Een goede imker geeft zijn bijen zoveel suiker dat ze goed de winter doorkomen. Na de winter is de suiker dus op. Daarmee is suiker ook belangrijk voor bijenvolken, want met de te weinig voer redden ze het sowieso niet. Gewoon ter info! Hartelijke groet, Frank Rozendaal (imker te Benneveld).
P.S. Stuifmeelpollen zijn gezond, maar niet bijvriendelijk. Ze worden gewonnen met een raster waar nog wel eens een pootje in wil blijven hangen…. Hoe gezond dan ook, ik zou zeggen: eet ze niet.
Hallo Frank,
Fijn om je reactie te lezen, dat geeft weer wat meer helderheid.
Dat van de stuifmeelpollen is nieuw voor me, dus bedankt voor je feedback!
Toch kan ik me amper voorstellen dat geraffineerde suiker voor een bij ‘gezond’ is.
Begrijp ik goed dat de bij dit alleen gebruikt voor eigen voeding? Dat dit niet in de honing terecht komt, is 1 ding, maar de bijen zelf dan? Suiker is toch verzurend en kan ontstekingen bevorderen.
Het is natuurlijk een lastige kwestie, zonder voer redden ze het sowieso niet en aangezien wij de honing nuttigen, moeten ze dus blijkbaar bijgevoerd worden met suiker om zo de populatie bijen te redden. Een win-win situatie bestaat dus eigenlijk niet, tenzij we minder honing gaan nuttigen…. Maar of dat wenselijk is :)
Hi Marlinde, honing is uiteraard het beste voor ze. Ze halen het niet voor niets (en zeker niet voor ons ;-) ) Ik denk dat bijen toch wat anders op zoetigheid reageren dan mensen, maar ik heb onvoldoende kennis van de “biologie van de bij” om daar een goed antwoord op te geven. Feit is dat meer voer – meer bloemen en bloeiende bomen – heel belangrijk is voor de bijenpopulatie. Ik probeer mijn bijen zoveel mogelijk op hun eigen honing te laten overwinteren. Ik slinger vaak wel voorjaars- en/of zomerhoning, maar de late honing laat ik zitten en vul ik aan met suikerwater. Tot nog toe heb ik op die wijze nooit bijensterfte gehad. Ik denk dat we met zijn allen wel wat meer mogen genieten van een potje honing en misschien moeten we er inderdaad zuinig mee omspringen. Het is een BIJ-zonder goedje!