We zijn inmiddels toch wel zo’n beetje klaar met de wereldwijde vrouwenemancipatie. Toch? Nare verhalen zijn uitzondering, geen regel. Toch? Hoe verbijsterend pril, fragiel en lokaal onze beschaving op dat vlak is, dringt pas echt goed door je door tijdens het lezen van ‘De oorlog tegen van vrouwen’ van BBC-journalist Sue Llyod-Roberts. Twaalf indrukwekkende hoofdstukken aan ellende én de moed om terug te vechten zullen je wereldbeeld voor altijd veranderen.

Sue Lloyd-Roberts was een zeer gedreven, doorgewinterde televisieverslaggever die jarenlang de wereld over ging om verslag te doen vanuit plaatsen waar oorlog was of mensenrechten op een andere manier werden geschonden. In 2015 overleed ze aan leukemie, maar niet voordat ze op papier zette wat ze had waargenomen en wat hierin de patronen waren. Het was haar namelijk al vrij snel opgevallen dat vrouwen vaak dubbel zo hard slachtoffer zijn in gebieden waar sprake was van oorlog of het anderszins schenden van mensenrechten. Ze zag de politiek achter wereldwijd geweld tegen vrouwen: geen geïsoleerde incidenten, maar georganiseerde criminaliteit, vastgeroeste tradities en politiek gedoogbeleid (of zelfs aanmoedigend beleid).

Verwacht geen voorzichtige opbouw; Sue Lloyd-Roberts is recht door zee en zal er geen doekjes om winden. Het eerste hoofdstuk van ‘De oorlog tegen vrouwen’ is dan ook een indringend en regelmatig grafisch verslag van de wijdverbreidheid van vrouwenbesnijdenis. Krachtig aan haar journalistieke stijl is dat ze niet alleen vrouwen aan het woord laat (zowel zij die zich in hun situatie berusten als zij die de moed hebben terug te vechten), maar ook de mannen bevraagt. Bovendien beschrijft de politieke en culturele aspecten waardoor deze wrede vorm van verminking nog steeds zo veel voorkomt.

De overige hoofdstukken zijn vergelijkbaar van vorm en toon. De Magdalene-wasserijen in Ierland, vrouwenhandel vanuit Moldavië, eerwraak, het wangedrag van de VN-vredesmacht en verkrachting als oorlogswapen in Bosnië en Congo: bereid je voor op 220 pagina’s waarin je over alle situaties leest die je dacht te kennen, maar niet echt bleek te kennen. Ze weet zeer goed waar ze over praat en weet zich bovendien overal in gemeenschappen naar binnen te lullen om zo aan meer informatie te komen dan menig ander journalist ooit zal lukken.

Gecomprimeerd achter elkaar is de rode draad zo klaar als een klontje. Daar heb je weer een geval van ‘ja maar, zo is onze traditie nu eenmaal’ of ‘ja maar, wat had ze daar dan ook te zoeken?’. Weer een kwestie van de vrouw als broedmachine, de vrouw als handelswaar, de mannelijke angst voor de seksuele gevoelens van vrouwen en seksueel geweld tegen vrouwen als wapen. Om mismoedig van te worden. Maar waar je pas echt woedend van zult worden is het feit dat de politieke machthebbers vrijwel altijd dondersgoed weten wat er gebeurt, maar de andere kant op kijken of zelfs actief dezelfde kant op wijzen.

In het laatste hoofdstuk houdt het boek middenin een zin ineens op. Op dit punt is Sue Lloyd-Roberts overleden. Haar dochter heeft het hoofdstuk zo goed en zo kwaad als het kan afgerond, maar vervalt toch wat in eerbetuigingen en woorden van liefde en gemis. Begrijpelijk, maar voor mij op zich niet van toegevoegde waarde. De overige elf hoofdstukken hebben mij echter stuk voor stuk diep in mijn hart geraakt.

Hoe je op dit moment ook denkt te denken over deze thema’s: Sue Lloyd-Roberts zal ervoor zorgen dat je je huidige standpunten kritisch heroverweegt en aanscherpt. Ik denk nu op sommige punten anders over de waarde van tradities, de voorwaarden aan immigratie en de huidige tussenstand op het gebied van seksegelijkheid. We hebben nog een lange weg te gaan, maar gaan zullen we.

Specificaties van het boek

• Titel: De oorlog tegen vrouwen – en de moed om terug te vechten
• Originele titel: The War on Women
• Auteur: Sue Lloyd-Roberts
• Gepubliceerd in: augustus 2016
• Uitgeverij: Balans
• Aantal pagina’s: 302
• ISBN-13: 9789460031168
• Formaat: paperback, ook als e-book en in het Engels verkrijgbaar

Cecile Bol

Schrijver / dichter / foodie @ Hommelgaard

Zelfstandig ondernemer met tekstbureau Studio Vuurvogel || Dichter, vooral in het Engels || Gezin met Remi, Emily, poes & wat kippen